Youth

Op zoek naar vervlogen tijd

Twee jaar na ‘La grande bellezza’ keert de Italiaanse regisseur Paolo Sorrentino weer op de voorgrond met een kleurrijk fresco. In ‘Youth’ geeft hij zijn visie over onze sterfelijkheid.

‘Paolo Sorrentino maakt vrolijke films over trieste mensen’, zei acteur en regisseur Sean Penn ooit. Hij kan het weten, want hij speelde in 2011 de stevig geschminkte hoofdfiguur in ‘This Must Be Place’, de eerste Engelstalige productie van de Italiaanse regisseur.
Twee jaar na zijn Oscarwinnaar ‘La grande bellezza’ vertelt Sorrentino (45) opnieuw een verhaal in het Engels. ‘Youth’ speelt zich af in een chique hotel in de Zwitserse Alpen, waar twee oude vrienden hun intrek hebben genomen. Fred (gespeeld door Michael Caine) heeft zijn dirigeerstokje en componistenschrift al een tijdje opgeborgen en tracht in het reine te komen met zijn sterfelijkheid. Ook Mick (Harvey Keitel) heeft die ambitie, maar hij wil de naderende dood net verjagen door actief te blijven en als cineast zijn ultieme meesterwerk te produceren.

Het is geen jolige thematiek die Sorrentino onder handen neemt, maar toch noemt hij ‘Youth’ een optimistische film. ‘Ik ben eraan begonnen omdat ik een paar van mijn angsten wou verjagen’, zegt hij. ‘Meer bepaald de angst voor de tijd die verstrijkt. Hoeveel blijft er nog over? Hoeveel is er al weg? Dat thema houdt ons allemaal bezig. Mijn conclusie is dat je naar de toekomst moet blijven kijken. De vrijheid die je daardoor krijgt, houdt je jong. Het maakt niet uit hoe oud je bent. Noem het de conditio sine qua non van jeugd.’

Het onderwerp is universeel en tijdloos maar de inspiratie vond Sorrentino in twee anekdotes uit het echte leven. In 2008 zou de befaamde Italiaanse dirigent Riccardo Muti een intiem concert geven naar aanleiding van de 60ste verjaardag van prins Charles. Maar toen de Queen en de prins vroegen of het programma niet ingekort kon worden, vertikte Muti het om nog op te treden. Een ander stuk van de puzzel viel in Sorrentino’s schoot toen hij een paar jaar geleden dineerde bij de legendarische Italiaanse cineast Francesco Rosi, aan wie ‘Youth’ opgedragen is. ‘Er was een oude vriend van de regisseur aanwezig’, herinnert Sorrentino zich, ‘en op een bepaald moment hadden ze het over een jong meisje dat blijkbaar ooit een belangrijke rol had gespeeld in hun leven. Dat gesprek maakte zo’n indruk op mij dat ik besliste om een film te wijden aan de hechte vriendschap tussen twee ouder wordende mannen.’

‘Youth’ is Paolo Sorrentino’s zevende bioscoopfilm en op zijn debuut ‘L’uomo in più’ na werden die allemaal uitgenodigd voor de Officiële Competitie op het festival van Cannes. En ook al valt hij er zelden in de prijzen – enkel ‘Il Divo’ kreeg een Prix du Jury – toch is de cineast zich goed bewust van de rol die het festival in zijn carrière gespeeld heeft.

Zijn films werden in Cannes nooit unaniem op gejuich onthaald. Veel heeft te maken met de weelderige, extravagante en oogverblindende stijl die Sorrentino hanteert en die hij er ook in ‘Youth’ weer gretig oplepelt. Hij houdt van uitvergrote en vervormde portretten van de werkelijkheid en de mensheid, wat opmerkelijke taferelen oplevert maar soms ook de indruk wekt dat de keizer weinig kleren draagt. ‘Youth’ stelt daar gelukkig een ronduit imposante groep acteurs tegenover, die een geestig en ontroerend tegengewicht vormen voor Sorrentino’s opzichtige regie.

De regisseur trekt zich de gemengde kritieken echter weinig aan. ‘Ik hou me er niet mee bezig’, haalt hij de schouders op. ‘Het enige wat telt, is dat ik zelf tevreden ben met mijn film, en dan hoop ik dat de kijkers er ook blij mee zullen zijn. De rest interesseert me niet.’

Sinds vorige zomer probeert Sorrentino een medium uit waar hij zich nooit aan gewaagd heeft: een tv-reeks. Voor HBO werkt hij aan ‘The Young Pope’, een miniserie over een fictieve paus (rol van Jude Law) die het niet onder de markt heeft in zijn nieuwe functie. De reden waarom Sorrentino eraan begonnen is, heeft net als ‘Youth’ alles te maken met vrijheid, legt hij uit: ‘Ik mag mijn zin doen, en dat is essentieel voor mij. Als ik me vrij voel, kan ik een film maken, een boek schrijven, noem maar op. Het is trouwens de reden waarom ik weinig reclame regisseer, omdat je daar doorgaans aan allerlei voorschriften moet houden. Ik moet mijn gang kunnen gaan. Daarnaast is het Vaticaan als onderwerp veel te uitgebreid om in één enkele film te vatten. Ik ben blij dat ik voor een keer niet driekwart van wat ik schrijf, moet schrappen.’

Ruben Nollet, De Tijd, 06 oktober 2015

Zie ook FilmMagie nr. 658