The Visitor

Een oude blanke man die, in zijn propere kostuum, op een djembé zit te trommelen. Steeds intenser. Steeds luider. Dit is geen bange, maar veeleer een boze man. Het is zeker een wakkere man. Het is een sterk en erg symbolisch geladen beeld, waarmee de Amerikaanse scenarist-regisseur Thomas McCarthy zijn tweede langspeler The Visitor afsluit.

Eén van de redenen waarom het voorbije Festival van Gent voor The Visitor koos als openingsfilm van zijn 35ste editie was omdat “de film op een bevattelijke en indringende wijze de immigratieproblematiek aankaart en nuanceert”.
Dat is op zichzelf al voldoende reden voor een bepaald percentage van het grote publiek om vooral niet naar The Visitor te gaan kijken, al was het maar omdat zij alles wat maar enigszins met immigratie te maken heeft liever als een ‘ver-van-mijn-bed-show’ willen zien. Of beter: niet willen zien. En dat is uiteraard jammer, want deze zeer menselijke en daardoor juist zo herkenbare film is absoluut geen politiek pamflet vol militante slogans of wilde strijdkreten. Het is, naar het beeld van de verschillende protagonisten, een kleine, discrete en humane film.

Misschien kan men de inhoud en de strekking van The Visitor nog het best omschrijven door te stellen dat dit het soort film is dat het hoofdpersonage Walter Vale zelf niet eens zou gaan bekijken. Toch niet op het moment dat het verhaal begint. Maar misschien wél als hij, op het einde van de film, toch een beetje een ander mens is geworden.

Walter Vale (glansrol van Richard Jenkins) is een wat uitgebluste professor economie die sinds het overlijden van zijn vrouw niet zo vaak meer op hun appartement in New York komt, maar liever op de universiteitscampus in Connecticut blijft. Als hij voor een congres – en eigenlijk erg tegen zijn zin – toch naar Manhattan moet, constateert hij tot zijn verbazing dat er inmiddels een jong koppel in zijn flat woont. De Syrische Tarek (rol van Haaz Sleiman) en zijn Senegalese vriendin Zainab (rol van Danai Jekesai Gurira) hebben het appartement ter goeder trouw gehuurd, maar zijn blijkbaar het slachtoffer geworden van een malafide makelaar. Maar als iedereen van de eerste schrik en de grootste verbazing bekomen is, maken Tarek en Zainab meteen aanstalten om te vertrekken. Zij willen geen problemen. Niet met Walter Vale en zeker niet met de politie, want ze verblijven illegaal in het land. Na verloop van tijd ontstaat er toch een soort vertrouwens- en zelfs vriendschapsrelatie tussen de oude prof en het jonge koppel.

The Visitor staat omschreven als drama en niet als ‘feelgoodfilm’. Dat impliceert dat er in de loop van het verhaal nog een aantal schrijnende en pijnlijke zaken gebeuren. En die hebben onder meer te maken met de manier waarop de Verenigde Staten, vooral sinds het trauma van 9/11, met zogenaamde ‘illegalen’ omspringen. Toch is dat niet de kern van deze film, want anders was de titel wellicht The Visitors geworden. De bezoeker waarvan sprake is wel degelijk Walter Vale, die zijn eigen leven reeds geruime tijd ‘on hold’ had gezet en die als academicus een slaapwandelend bestaan leidde (want zijn syllabus over globale economie had hij sinds jaren niet meer bijgewerkt). Dit is in essentie dus het verhaal van een eenzame en emotioneel verkilde man, die toevallig nog eens op bezoek komt in zijn vroegere flat en daar, nog toevalliger, uit zijn lethargie wordt geschud door een ontmoeting, die door niemand voorzien of bedoeld was. De Afrikaanse drum, die Tarek bespeelt en waarvan hij de ritmes graag aan Walter Vale wil aanleren, fungeert hierbij als een mooi symbool. En na dit menselijk avontuur zal de wakkere Walter wel degelijk zin hebben om een kleine, fijne film als The Visitor te gaan bekijken.

door Jan Temmerman in De Morgen

Zie ook FilmMagie nr. 590