The Lost City of Z

De queeste naar een verloren schoonheid.

Een ontdekkingsreiziger zoekt een teloorgegane stad in de jungle, terwijl de regisseur verloren schoonheid najaagt.

Goed verstopt in het Amazonewoud liggen de ruïnes van een teloorgegane beschaving. Daar was de Britse kolonel Percy Fawcett zo heilig van overtuigd dat hij in de jaren 20 op zoek ging naar wat hij ‘de verloren stad Z’ doopte.
De verfilming van zijn expedities doen onvermijdelijk denken aan de megalomane zoektocht naar Eldorado in Werner Herzogs geflipte trip Aguirre. Maar regisseur James Gray (We own the night, The immigrant) zou zichzelf niet zijn als hij tegelijk niet voor een heus avonturenepos ging, met klassieke allures.

Daarvoor deed hij een beroep op de verbluffende fotografie van Darius Khondji, een man die schoonheid ondraaglijk mooi kan maken – zie ook zijn werk voor Woody Allen. Het is haast schuldig genieten. Want kun je dat nog wel maken, zo’n film over een blanke kolonisator (Charlie Hunnam) die met kompaan (Robert Pattinson) het Amazonewoud intrekt? Die zijn vrouw (Sienna Miller) en kind achterlaat? En wat met de exotische blik waarmee de natives worden afgebeeld, als indianen uit een avonturenboekje?
Dat is net het punt dat Gray wil behandelen. Behalve een zoektocht naar een verloren stad, is dit ook een queeste naar een verloren naïviteit in film. Net als Fawcett in zijn expedities blijft Gray telkens opnieuw zijn droom over een verloren schoonheid najagen, een beschaafde vorm van beschaving. Fawcett vocht tegen het ongeloof van zijn tijd, zoals Gray strijdt tegen de pragmatiek van Hollywoodproducers. Daar schuilt grootse romantiek in.

Aan het eind blijf je kampen met de vraag of je zo’n avontuur in 2017 nog altijd moet vertellen met een westerse bril op. Er staan de laatste jaren in Zuid-Amerika filmmakers op die met meer recht dat soort verhalen vertellen kijk naar Embrace of the serpent. Maar niemand heeft het alleenrecht op verbeelding. En als het gebeurt met zoveel klasse als door Gray, dan laven wij ons graag aan deze schoonheid. Goed wetende dat die in de hedendaagse filmwereld onherroepelijk verloren is.

Jeroen Struys in De Standaard/DS2, 14 Mar. 2017, pagina 7.

Zie ook FilmMagie nr. 673