Son of Saul

Om nooit meer te vergeten

Son of Saul is een Holocaustdrama zonder weerga. Zelfs al kijk je eerst met een zekere mate van scepsis naar deze hallucinante trip naar het hart van een verbrandingsoven van een vernietigingskamp, er zijn weinig hedendaagse cineasten die je met zo’n dwingende kracht weten aan te spreken als debuterend langspeelfilmregisseur László Nemes.

Voor wie huivert van expliciete gruwel: de regisseur laat je de échte horror nooit zien. De achtergrond is meestal onscherp. En ook al maak je uit de beelden op dat er naakte lichamen over de grond weggesleurd worden of zie je een hoop lijken van Joden die elkaar in de gaskamer vertrappeld hebben in een poging om aan de horror te ontsnappen, de gruwel vorm je zelf in je hoofd zonder dat hij gedetailleerd in beeld gebracht wordt.

De regisseur wil je diep en hard confronteren met de waanzin en de mechaniek achter een gaskamer en het leven in een uitroeiingskamp als dat van Auschwitz-Birkenau. Dat doet hij door louter een Sonderkommando – een gevangene die medegevangenen moest verbranden en vervolgens zélf vermoord werd – te volgen die fanatiek op zoek gaat naar een rabbi om een jongen – volgens hem het lijk van zijn zoontje – een waardige begrafenis te geven.

Het oude, bijna vierkante beeldformaat, de dreigende geluidsband, het jachtige ritme en de akelig beklemmende sfeer duwen je in een inlevingsvermogen dat film al te vaak is kwijtgeraakt. In die mate dat je fysiek en mentaal ervaart wat het hoofdpersonage overkomt. Hoe verbeten en wrang je als kijker dit uitzonderlijke drama ook ondergaat, het behoort samen met Claude Lanzmanns monumentale documentaire Shoah tot een van de meest confronterende films ooit over de Endlösung.

LJ in De Morgen, Di. 27 Okt. 2015, Pagina 23

Ziz ook FilmMagie nr. 658