Sideways

verhaal

Twee vrienden hebben zo allebei hun redenen om compleet sideways, uit de bol, te gaan.
De ene zoekt die mogelijkheid in de wijn, de andere in vrouwen.

Miles (Paul Giamatti) is een man wiens leven tot stilstand is gekomen. Al een paar jaar gescheiden en er nog lang niet overheen. Zijn boek wordt keer op keer door uitgeverijen afgewezen, en met erudiete wijnkennis maskeert hij een fors alcoholprobleem. Samen met studievriend Jack (Thomas Haden Church) gaat hij een weekje wijnproeven in de idyllische Santa Ynez Valley, Californië.
Jack, een vroegere soapster die nu reclames inspreekt (en dan nog voornamelijk de snel gelezen stukjes als ‘kan uw gezondheid schaden’ of ‘intresten niet meegerekend’), staat namelijk op het punt te trouwen en wil er een stevige vrijgezellenweek van maken. Dat komt Miles goed uit, want wat een alcoholicus ook plant, aan de basis van zijn beslissing ligt altijd het plan om te drinken.
Maar terwijl Miles wijnen wil proeven, moet impulsieve Jack koste wat het kost nog één keer van bil gaan voor hij het jawoord geeft. En hij staat er op dat Miles hetzelfde doet. In geen tijd zorgt Jack dat ze twee vrouwen ontmoeten: de stoere Stephanie (voor hemzelf) en de oudere, stille Maya voor zijn pessimistische vriend.

regie

Regisseur Alexander Payne heeft een arendsoog voor het huiskamer-gehalte van het leven. In about schmidt speelde administratie een vooraanstaande rol; in het met prijzen overladen sideways (waaronder een oscar voor beste aangepast scenario) staat een strijkijzer in het appartement van hoofdpersoon Miles prominent in beeld. Payne laat direct zien dat Miles geen klassieke filmheld is: die hebben immers geen tijd om zoiets prozaïsch als de was te doen.
Alexander Payne is een buitenbeentje in de Amerikaanse film. Al zijn films (vier prachtige, volstrekt authentieke tot nu toe) gaan over gewone mensen: niet over helden, maar ook niet over de outcasts en zielige gekken waar veel onafhankelijke Amerikaanse films over vertellen. Over echte personen en hun zorgen zoals abortus (citizen ruth) en pensionering (about schmidt). En dat doet hij met subtiele humor en onsentimentele gevoeligheid. Want Payne houdt van zijn sukkels. Met het geestige en ontroerende sideways voegt hij twee innemende exemplaren toe aan zijn oeuvre.

vertolking

De band én het contrast tussen de depressieve Miles en de uitbundige Jack vormen het hart van sideways. Paul Giamatti, de acteur met de vlezige wangen en het hoge voorhoofd uit american splendor en dit jaar oscargenomineerd voor zijn bijrol in cinderella man, is hartveroverend als gevoelige sombermans.
De onbekende tv-acteur Thomas Haden Church, genomineerd voor een Oscar, is misschien nog wel beter als egoïstische blaaskaak van wie je wel moet houden. Vanwege zijn tomeloze enthousiasme, zijn verbaasde, kinderlijke oogopslag en oprechte bezorgdheid om Miles’ depressie.

sideways is niet alleen een prachtig komisch drama over vriendschap, het is ook een film over wijn. Want al pratend over wijn geven Maya en Miles zich behoedzaam aan elkaar bloot. Miles vertelt over zijn dierbaarste bezit, een fles Cheval Blanc uit ’61, die hij pas zal openen bij het ultieme Speciale Moment. Maya heeft door dat Miles zichzelf beschrijft en dat is het moment waarop ze op hem verliefd wordt. Zij vindt dat elke gelegenheid dat je zo’n fles opent vanzelf speciaal is.
Dat dit soort als wijnmetaforen vertelde levenswijsheden nooit klef of plat worden, zegt alles over het subtiele meesterschap van Alexander Payne.

Nico Krols, Rik Herder in de Filmkrant

Zie ook Film|TV|DVD 549