Nashim - Vrouwen

Cineast

Moshe Mizrahi werd in 1931 geboren in een Frans gezin van Joodse afkomst. Hij volgde filmopleiding in Frankrijk, waar hij zowel werkte voor het film- als het televisiemedium.

In 1967 debuteerde hij met de televisieserie LAURE, met Marlène Jobert in de titelrol. Twee jaar iater schakelde hij over naar de bioskoopfilm met LE CLIENT DE LA MORTE SAISON, de verfilming van een roman van Christiane Rochefort met Claude Rich in de hoofdrol.

In 1971 volgde LES STANCES À SOPHIE, met Bulle Ogier en Bernadette Lafont.

Mizrahi’s eerste Israëlische film dateert uit 1972 en was meteen een schot in de roos: ANI OHEV OTACH, ROSA/ 1 LOVE YOU, ROSA werd in Hollywood genomineerd voor de beste niet-Engelstalige film. Dit succes inspireerde hem om verder in Israël te blijven werken. In 1973 draaide hij HABAÌT BERECHOV CHELOUCHE / THE HOUSE CHELOUCHE STREET en ABOU EL BANAT/ DAUGHTERS, DAUGHTERS, waarmee hij op diverse festivals Israël vertegenwoordigde. Zijn internationale erkenning resulteerde in een eerste Britse coproductie, RACHEL’S MAN (1975) met Rita Tushingham, maar dit bijbels getinte verhaal kreeg minder goede kritieken dan zijn vorige films. In 1977 keerde hij terug naar Frankrijk, waar hij met Simone Signoret zijn tot op heden meest bekende films draaide:

LA VIE DEVANT SOI (1977) – werd met een Oscar bekroond – en CHÈRE INCONNUE (1979). Daarop regisseerde hij Annie Girardot in LA VIE CONTINUE (1981), maar kreeg meer en meer de kritiek in goedkoop sentiment te vervallen. Met zijn romanadaptaties van UNE JEUNESSE (1982) van Patrick Modiano en van MANGECLOUS (1988) van Albert Cohen oogstte Mizrahi in de jaren ’80 veel minder bijval.

WAR AND LOVE, zijn eerste Amerikaanse productie uit 1985, reconstrueerde het levensverhaal van zijn producent Jack Eisner in het getto van Warschau, maar werd door de pers als overdreven sentimenteel bestempeld. Na enkele teleurstellende films keerde Mizrahi in de jaren ’90 terug naar Israël voor herbronning. Met het kleinschalige NASHIM, zijn veertiende film, bewijst hij opnieuw zijn meesterschap.

Gegeven

Het verhaal speelt zich af in Jerusalem – begin 20ste eeuw. Palestina maakt deel uit van het Ottomaanse rijk. Joden, Christenen en Islamieten leven er samen onder het Turkse juk. Jacob, een rabbijn, staat in de Joodse gemeenschap hoog aangeschreven voor zijn wijsheid en eruditie. Hij is al veertien jaar gehuwd met Rebecca. Ze houden veel van elkaar, maar hun huwelijk is kinderloos gebleven. Omdat Rebecca weet hoe belangrijk het voor Jacob is om nakomelingen te hebben, zet ze hem ertoe aan volgens de regels van de Thora een tweede vrouw te nemen.

Ze kiest zelf de 18-jarige Sultana als Jacobs tweede bruid. Met tegenzin stemt Jacob toe. Rebecca denkt dat ze sterk genoeg is om de driehoeksrelatie aan te kunnen, maar wordt blind van jaloezie. Ze vreest haar man voor altijd verloren te hebben aan de jongere rivale. Na acht maanden huwelijk, is Sultana nog altijd niet zwanger. Rebecca beschuldigt haar ervan Jacob in bed te lokken zonder hem een opvolger te willen schenken.

Bespreking

In deze film observeert Mizrahi gedetailleerd het gezinsleven van de sefardische Joden in het begin van de vorige eeuw en peilt hij naar de positie van de vrouw in de orthodoxjoodse gemeenschap.

NASHIM vertelt hoe vrouwen in deze gelovige kringen schijnbaar een ondergeschikte rol vervullen, maar achter de schermen de touwtjes in handen hebben.

Mizrahi besteedt veel aandacht aan de filmische beschrijving van Joodse rituelen en gebruiken van een eeuw geleden. Maar geleidelijk ontstijgt zijn film de anekdotiek door zich toe te spitsen op het universele thema van het gevoelsleven van de vrouw.

Hoofdpersonage Rebecca denkt immers dat ze door middel van haar wil haar gevoelens kan onderdrukken. Al vlug blijkt dat ze haar emoties niet kan sturen. NASHIM is dan ook een diepgaande filmmeditatie over de tegenstelling tussen rationaliteit en emotionaliteit.

Naast het rustige camerawerk van de ervaren regisseur, valt in NASHIM ook het sobere acteerwerk op. Vooral Michal Bat-Adam, in het werkelijke leven de levensgezellin van Moshe Mizrahi, levert een uitmuntende prestatie als de geplaagde Rebecca.

Thematisch keert Mizrahi met NASHIM terug naar het gegeven van 1 LOVE YOU, ROSA uit zijn debuutjaren. Daar werd de jeugdige, kinderloze weduwe Rosa geconfronteerd met de Joodse wet, die haar verplichtte te hertrouwen met de broer van haar overleden man. Met een gelijkaardige, poëtische kijk op de religieuze cultuur van het oude Jerusalem verzet cineast Mizrahi zich in NASHIM tegen de miskenning van de vrouw als individu door socio-religieuze wetten.

Dirk Michiels, medewerker KFL-Antwerpen