Munyurangabo

Munyurangabo vertelt geduldig hoe een vriendschap vreemd kan uitdraaien, tussen een Tutsi- en een Hutujongen in het Rwanda dat na 15 jaar nog steeds zijn wonden likt van de met machetes uitgevoerde genocide tijdens de burgeroorlog. De debuterende Koreaans-Amerikaanse regisseur Chung graaft met een eenvoudig, maar geladen verhaal diep in de gekwetste Rwandese ziel.

Soms, heel soms, duwt de overduidelijke improvisatie van amateur-acteurs de werkelijkheid die onder een drama schuilt confronterend naar boven. In het Rwandese Munyurangabo is dat de verdienste van de sterk geëngageerde regisseur Lee Isaac Chung die zelf met de camera aan de slag ging en ook daarmee de improvisatie de vrije loop liet. Uit budgettaire noodzaak was Chung tevens co-scenarist, producer en deed hij zelf de montage. Hij engageerde niet-professionele acteurs die zelf slachtoffer zijn van de genocide en maakte een drama dat tegen het documentaire genre aanschurkt. Na zijn studies biologie, legde Chung zich toe op film, maar hij ging met zijn vrouw, een kunsttherapeute, lesgeven aan overlevenden van de genocide in Rwanda. Drie jaar later vond hij het eindelijk tijd om een film te draaien. Zowel Jeff Rutagengwa die de rol van Ngabo vertolkt als Eric Ndorunkundiye die Sangwa speelt, werden door Chung in de straten van Kigali opgepikt en liet hen deels hun eigen verhaal vertellen om het scenario samen te stellen.

Ngabo (afkorting voor Munyurangabo, een oude Rwandese strijder) en zijn boezemvriend Sangwa trekken, nadat ze een machete hebben gestolen, weg uit Kigali met een onbekend doel naar een onbekende bestemming.

Ze passeren bij de familie van Sangwa die al drie jaar niet meer thuis is geweest. Sangwa krijgt het zwaar te verduren met zijn vader die hem op zijn laffe wegloopgedrag wijst. Zijn moeder voedt en verzorgt hem, maar weigert hetzelfde te doen voor Ngabo omdat hij een Tutsi is. Sangwa weet zich al gauw weer bij zijn ouders in de gunst te werken. Pas in die relatief rustige periode komen we te weten wat de werkelijke reden van de tocht is die Ngabo en Sangwa straks willen hervatten.

Sangwa herontdekt intussen de warmte van het gezinsleven en komt op zijn aanstaande medeplichtigheid terug. Daarop vertelt Ngabo aan Sangwa’s vader over hun ontstellende plan die de onthutste Sangwa uit zijn gezin verstoot. Tot dan komt Ngabo over als een spiedende en afstandelijke infiltrant met een geheime agenda die brutaal en unfair, maar niet geheel onbegrijpelijk, zijn vriend zal afwijzen. In het derde deel wordt de aandacht volledig op hem gericht wanneer hij zijn pad vervolgt naar de daad die hij moet voltrekken.

De impressionistische aanpak van Chung houdt verduiveld goed de sfeer vol van een geheim in het volle licht van de dag. De onbevangen acteerprestaties en schijnbaar losse beeldvoering versterken de emotionele scènes zonder dat het klef wordt. Munyurangabo zou de eerste Rwandese film zijn die in Kinyarwanda wordt gesproken. Dat klinkt als een feest voor het oor in onder meer ‘Liberation is a journey’, een bloedmooi gedicht dat verbijsterend knap wordt vertolkt door Edouard B. Uwayo wanneer die Ngabo met zijn machete opmerkt.

Nico Krols in De Morgen 21 mei 2008

Zie ook FilmMagie nr. 586