Minoes

Minoes

Minoes is een juffrouw die vroeger een kat was. Vandaar dat ze nog tal van katse manieren heeft. Ze geeft kopjes, spint en slaapt opgerold in een doos. Sardientjes zijn haar lievelingskost en ze is vooral bang van honden. Op een dag ontmoet ze Tibbe, journalist bij de Killendoornse Courant. Tibbe schrijft graag over katten, maar zijn hoofdredactrice vindt dat geen nieuws. Er dreigt ontslag. Daarop besluit Minoes om de schuchtere Tibbe te helpen. Ze bezorgt hem via haar kattennetwerk exclusieve nieuwtjes. Maar daarmee zit Tibbe nog niet op rozen.

Bal

U kent Vincent Bal nog. We onthaalden hem voor de vertoning van zijn veelbelovende kortfilms (Joli môme (1997), The Bloody Olive (1996), Tour de France (1994) of voor Man van Staal (1999). Dat Man van Staal hem geen windeieren zou leggen, mocht toen al blijken, ook al trok zijn langspeelfilmdebuut het grote publiek niet aan. Dat lag duidelijk meer aan het tekort aan promotie dan aan de kwaliteiten van de film. Maar zijn prestatie bleef niet onopgemerkt. Niet zo verwonderlijk dat de voorgeschiedenis van Minoes dan ook twee jaar geleden op de Berlinale begon. Vincent Bal won er met Man van Staal de grote prijs van het kinderfilmfestival. De Nederlandse producent Berny Bos ontmoette Bal later en herinnerde zich diens bekroonde film. Daarop volgde een aanbod om Minoes van Annie M.G. Schmidt te verfilmen. Vincent Bal is dus een tevreden man. Met minoes maakte hij de film die hij wilde en in Nederland vonden ze niet genoeg superlatieven om zijn werkstuk te loven. Bovendien omschrijft de persmap hem als ‘meest veelbelovende, multigetalenteerde en ambitieuze regisseur van dit moment’. Vincent Bal: “Yeah right, dat heb ik natuurlijk zelf geschreven.”

Jeugdfilm?

De Nederlandse jeugdfilm mag zo langzamerhand wel volwassen genoemd worden. Groeistuipen als schmierende B-acteurs en opgeheven wijsvingers behoren tot het verleden, op een incidentele Kabouter Plop na. Dat blijkt niet alleen uit het feit dat men zware thema’s durft aan te snijden in films als Het Zakmes, Krassen in het Tafelblad en Blazen tot Honderd. Juist de serieuze benadering van meer fantastische onderwerpen spreekt boekdelen. De verfilming van Annie M. G. Schmidts ‘Minoes’ zou vroeger makkelijk hebben geresulteerd in een kneuterig niemendalletje, te prullerig voor volwassenen en kinderen onwaardig. In de handen van regisseur Vincent Bal wist het sprookjesachtige gegeven een zaal vol filmcritici te raken en vermaken, en dat zegt een hoop. Ongetwijfeld zat het mee dat de film het perspectief kiest van de volwassen kerel Tibbe (Theo Maassen) en zijn vriendin Minoes (Carice van Houten), en niet dat van een kind. Zo wordt in elk geval een van de obstakels omzeild die voor jeugdfilms vaak de weg naar een ouder publiek versperren. Kinderen vereenzelvigen zich echter zeker met Sarah Bannier als Bibi, het beste vriendinnetje van Minoes en Tibbe.Het helpt ook dat Minoes een per ongeluk naar mens getransformeerde kat is: iedereen zal wel iets herkennen van de toch zo menselijke strijd tussen lichaam en geest. Minoes gaat die aan zodra ze haar katse geaardheid begint te verliezen. En Tibbe verdient eveneens genoeg sympathie als verlegen komkommerjournalist die het dankzij zijn maatje en haar kattenpersdienst tot dorpsheld schopt.

Terwijl Tamara Bos’ scenario ruimte schept voor een geloofwaardige ontwikkeling van de voornaamste karakters, overtuigt de film in de eerste plaats als een intelligente, vlotte amusementsfilm die het hart op de juiste plaats heeft. Dat hart klopt vooral uit bewondering voor Schmidts gedachtegoed. Van de dialoog tot de prachtige decors, het sluit allemaal nauw aan bij de voor Schmidt zo typische stijl: gezellig, gevat en kleurrijk. Van heiligenverering is gelukkig geen sprake. Het dertig jaar oude boek kon volgens de makers wel wat updates gebruiken. Tibbe tikt nu op een laptop in plaats van een schrijfmachine (al klinkt hij nog wel zo), en bliept zijn auto vanop afstand op slot. En zinnetjes als “Ik ben een kat in een verkeerd lichaam” klinken de toeschouwer van de 21e eeuw redelijk vertrouwd in de oren. Het spreekt voor Vincent Bals affiniteit met de sfeer van het verhaal, dat hij de welhaast verplichte computertrucages tot een minimum beperkt: de scènes waarin Minoes poezelige acrobatentoeren uithaalt, zijn op één hand te tellen. Eén ding heeft de film voor op de oorspronkelijke uitgave van Schmidts klassieker. Carice van Houten vindt bovendien in uiterlijk, maar ook gedrag precies de juiste balans tussen dier en mens, en geeft zo volop dimensie aan haar onwaarschijnlijke personage. Theo Maassen en de rest van de cast bieden geweldig tegenspel, maar Van Houten steelt toch de show.

                                                            Nico Krols, medewerker kfl antwerpen