Lore

IMPRESSIONISTISCHE, GRUWELIJKE, SPROOKJESACHTIGE ROADMOVIE

Kun je het een kind kwalijk nemen dat het verkeerde ideeën koestert? Op de achtergrond van Lore, de tweede speelfilm van de Australische Cate Shortland, speelt voortdurend de schuldvraag. Wie is er fout: de 14-jarige Lore, opgegroeid in een fascistisch milieu, of alleen haar ouders, die haar geïndoctrineerd hebben?

Lore, gebaseerd op een novelle van Rachel Seiffert, speelt zich af in Duitsland, kort na de zelfmoord van Hitler en de capitulatie in mei 1945. De wereld zoals Lore (Saskia Rosendahl) die kende, stort volledig in. Haar vader, een hooggeplaatste SS’er, wordt gearresteerd en ook haar moeder verdwijnt. Als oudste moet ze haar zusje en drie broertjes vanuit Beieren naar Hamburg brengen. Een reis van honderden kilometers, dwars door het Zwarte Woud.

Voor het eerst wordt het meisje geconfronteerd met honger en ellende. Het is een chaos in het door de geallieerde troepen opgedeelde Duitsland. En Lore vindt zichzelf terug aan de kant van de gehate verliezers, een positie die ze nauwelijks lijkt te bevatten.

Het is de kracht van Lore dat Shortland vragen over goed of fout niet eenduidig beantwoordt. In plaats daarvan kiest ze het verwarrende perspectief van haar hoofdpersoon, bij wie langzaam maar zeker de twijfel toeslaat – over alles, inclusief haar ontluikende seksualiteit. Daarmee is de film net zo’n gevoelig coming-of-agedrama als Shortlands debuutfilm Somersault (2004).

Met minimale dialogen geeft de regisseur de kijker weinig houvast. De film is een wervelstorm aan overrompelende beelden, vastgelegd door een beweeglijke camera. Steeds opnieuw kiest Shortland voor close-ups: van een uitgetrapte sigaret, vuil onder nagels, kloven in lippen, de vinger aan de loop van een pistool.

Ook het acteren is een fysieke aangelegenheid. De pas 17-jarige Rosendahl maakt indruk, net als Kai Malina (eerder te zien in Das Weisse Band), die een mysterieuze redder in nood speelt. Blikken en bruuske bewegingen zijn genoeg om het kat-en-muisspel tussen de twee uit te drukken.

De zelfbewuste stijl van de film roept bewondering op, maar er zijn momenten dat de vorm de inhoud in de weg zit. Dan krijgen de felle kleuren en het schichtige camerawerk iets protserigs en lijkt de regisseur de minder geloofwaardige kanten van het verhaal te willen verhullen. Toch weet Shortland wel te overtuigen. Lore is een impressionistische, soms gruwelijke, soms sprookjesachtige roadmovie, waarbij de reis zich net zozeer in Lores hoofd afspeelt als in het aan flarden geschoten Europa.

Pauline Kleijer, in De Volkskrant op 07-03-2013

Zie ook FilmMagie nr. 632