Living

Bill Nighy is in de herfst van zijn carrière weergaloos als de bleke en humorloze klerk Mister Williams in ‘Living’

Welgeteld zeventig jaar geleden maakte de grote Akira Kurosawa een zwart-witfilm die door velen als zijn ultieme meesterwerk wordt beschouwd. Over dat laatste valt te redetwisten, maar ‘Ikiru’ – te vinden op ouderwetse dvd én in de monumentale gratis online bibliotheek van The Internet Archive – neemt in het oeuvre van de Japanse grootmeester hoe dan ook een speciale plek in: ’t is namelijk géén samoeraïfilm met de epische adem van ‘Seven Samurai’ of ‘Throne of Blood’, maar een weekhartig miniatuurportret van een terminaal zieke kantoorbediende die in een laatste opflikkering op zoek gaat naar de zin van het bestaan. Op het eind ontvouwt zich één van de beroemdste en ontroerendste scènes uit de filmgeschiedenis: de kantoorbediende die het op een schommel op een winters speelpleintje op een zacht zingen zet.
De diepmenselijke gloed van ‘Ikiru’ gloeit ook op in de geslaagde Britse remake ‘Living’, waarvan het scenario werd neergepend door niemand minder dan Nobelprijswinnaar Kazuo Ishiguro (‘The Remains of the Day’). Ishiguro verplaatste de actie van Tokio naar het London van de niet bepaald swingende jaren 50 en hing het verhaal op aan Mister Williams, een bleke en humorloze klerk die als een zombie tussen torens van papier leeft. Wanneer Williams verneemt dat hij stervende is, doet hij in eerste instantie wat velen onder ons wellicht ook zouden doen: hij geeft zich over aan een roekeloze uitspatting. Tijdens een lange, vreemde nacht laat de wereldvreemde Williams, die eigenlijk nooit heeft geleerd hoe hij plezier moet maken, zich op sleeptouw nemen door een ervaren kroegloper, maar in de walm van de rook, de drank en de muziek komt hij algauw tot het besef dat er uit het nachtleven geen vervulling valt te halen. Begeesterd door de jeugdige passie van een jonge medewerkster, neemt Williams zich vervolgens voor om, voor zijn kaars voorgoed uitgaat, eindelijk eens een daad te stellen die er écht toe doet: een speelpleintje aanleggen.

Uiteraard ontbeert de remake de troef van de originaliteit: op enkele nieuwe fragmenten na volgt Ishiguro vrij getrouw het oorspronkelijke scenario van Kurosawa. Maar deze melancholische film bezit wél de kracht van de grote ontroering. En Bill Nighy is prachtig in wat misschien wel de rol van de herfst van zijn leven mag worden genoemd.
Terwijl we achteraf een wandeling maakten in het lage licht van het eind van de middag, dachten we na over de boodschap van de film. Zegt ‘Living’ dat we het merg uit het leven moeten zuigen? Dat we goed moeten zijn voor elkaar? En toen dachten we terug aan de mooie monoloog van Mister Williams op café. Op de straten, de binnenplaatsen, de speelpleintjes: er komt altijd een moment dat moeders hun spelende kinderen binnenroepen. En dan zul je altijd zien dat de kinderen niet meteen luisteren, dat ze weerspannig zijn – en zo hoort het. Misschien is dát wel de boodschap van de film: blijf weerspannig! En zo kent u meteen ons eerste en enige voornemen voor het nieuwe jaar.

Erik Stockman in Humo, maandag 26 december 2022