L’Emploi du temps

Regisseur

Laurent Cantet werd in 1961 geboren. Van 1983 tot 1986 liep hij filmschool aan het IDHEC in Parijs. Zijn eerste kortfilm, Tous à la manif, werd in 1993 bekroond met de Jean Vigo-prijs. Na de televisiefilm Les sanguinaires uit 1997 draaide hij in 1999 zijn eerste bioscoopfilm Ressources humaines. Hij won er de César voor het beste debuut en de prestigieuze Prix Louis Delluc mee.

Zowel voor het scenario van Ressources humaines als voor dat van L’emploi du temps werkte hij samen met zijn studiegenoot Robin Campillo. Zoals Cantet is ook Campillo op verschillende terreinen van de filmproductie actief: hij is zowel scenarioschrijver, monteur als regisseur. Als cineast draaide hij o.a. een documentaire over het Louvre. Dit filmseizoen komt zijn fictiefilmdebuut Les Revenants in de bioskoop uit.

L’Emploi du temps werd vorig jaar bekroond op het festival van Venetië.

Gegeven

De film is vrij geïnspireerd op de zaak Jean-Claude Romand. In januari 1993 vermoordde deze Fransman zijn ouders, vrouw en kinderen, liever dan de waarheid te vertellen over zijn ware beroepsleven. Achttien jaar lang had hij zijn familieleden immers voorgelogen dat als medicus bij de Wereldgezonheidsorganisatie werkte.

In L’Emploi du temps vertellen Cantet en Campillo het verhaal van Vincent, een bedrijfsconsultant. Wanneer hij ontslagen wordt, houdt hij dit feit verborgen voor vrouw en kinderen en doet hij alsof hij werk heeft gevonden in Genève bij een met de UNO geassocieerde organisatie. Deze internationale job biedt hem de mogelijkheid voor langere tijd van huis weg te zijn. Hij moet niet alleen aan geld weten te geraken, maar moet elke dag de mythe van zijn nieuwe job in stand houden. Langzamerhand raakt hij verstrikt in een web van leugens en begint dit dubbelleven zijn psychische tol te eisen.

Bespreking

Een baan hebben wordt in onze samenleving zeer belangrijk geacht.

Dat regisseur Cantet van sociale documentaires houdt, blijkt uit de nauwkeurigheid waarmee hij de werkloosheid van zijn hoofdpersonage observeert. Een typisch shot dat in de film verscheidene keren terugkeert, is dat van buitenstaander: Vincent kijkt door een raam of glazen deur/wand een kantoor binnen, waar zaken gebeuren, waarvan hij als werkloze is buitengesloten. Met minimalistische cameravoering poogt cineast Cantet dan geleidelijk door te dringen in de psychologische verwarring en de uitzichtloosheid van dit personage, dat te trots is om de waarheid te zeggen en langzaam wegglijdt in een spiraal van leugens en zelfbedrog. Door zijn strakke mise-en-scène dwingt L’emploi du temps respect af.

Het succes van de film is echter ook de verdienste van hoofdacteur Aurélien Recoing. Cantet koos bewust geen al te bekende acteur om de figuur van Vincent in zijn gewone dagdagelijkse handelingen te tonen. Zo kan de kijker zich gemakkelijker met de leefwereld van Vincent identificeren. Acteur Recoing geeft zijn personage de gewenste schizofrene vervreemding mee. Hij is een transparant individu, dat men nauwelijks opmerkt en dat zich als kameleon door zijn omgeving laat opslorpen. Hij is nu eens de perfecte bediende, dan weer de ideale vader of de liefhebbende echtgenoot.

En toch. Op zijn stille gelaat dreigt elk ogenblik de waanzin of het geweld los te barsten. Opvallend in deze toch uiterlijk rustige observatiefilm met zijn kille beelden is het gebruik van luide, expressieve muziek, die Vincents innerlijke onrust weergeeft. Zo put cineast Cantet extra spankracht uit het contrast tussen zijn pathologisch hoofdpersonage en de minimalistische vormgeving van de film.

                                                                          Dirk Michiels, medewerker kfl antwerpen