Le silence de Lorna

De Waalse filmmakers Jean-Pierre en Luc Dardenne (Rosetta, Le fils, L’enfant) lijken geen tegenvallende films te kunnen maken. Ook met Le silence de Lorna zijn de broers in topvorm. De film daalt af in de schimmige, meedogenloze wereld van schijnhuwelijken.

Le silence de Lorna begint met bankbiljetten die van eigenaar wisselen. Het zal nog vaak gebeuren in de film, die ongetwijfeld een hommage is aan Robert Bressons meesterlijke L’argent (1983). In die film zet een vals bankbiljet een noodlottige keten in werking, waardoor een onschuldige man steeds meer in het nauw wordt gedreven.

In Le silence de Lorna drijft een schijnhuwelijk een vrouw naar de afgrond. De in Luik wonende Albanese Lorna wil graag de Belgische nationaliteit verkrijgen, zodat ze met haar Albanese vriend Sokol kan trouwen. De twee dromen van een eigen snackbar in Luik. Om dat doel te bereiken, hebben ze met de Albanese maffioos Fabio een ingenieus plan bedacht. Stap één is trouwen met de Belgische junk Claudy, zodat Lorna de Belgische nationaliteit krijgt.

Stap twee is zorgen dat Claudy aan een overdosis overlijdt. Stap drie is een nieuw schijnhuwelijk met een rijke Rus, die er veel geld voor over heeft om Belg te worden. Stap vier is scheiden van de Rus, trouwen met Sokol en een snackbar openen.

Lorna zet stap één en trouwt met Claudy. Ze kan de junk niet luchten of zien, maar zal toch een tijdje met hem in een appartement moeten wonen. Haar minachting voor Claudy verandert als hij besluit af te kicken. Lorna ziet dan een kwetsbaar, tegen zijn verslaving vechtend mens. Haar geweten wordt wakker, zodat ze niet meer kan meewerken aan het misdadige plan. Hoe Claudy te redden?

Le silence de Lorna is een tragedie over een naïeve vrouw die te laat beseft dat ze een pad is ingeslagen waarop geen weg terug is. De uit Kosovo afkomstige onbekende Arta Dobroshi speelt de rol met verbluffende intensiteit en overgave. Haar wanhopige poging om zich uit het complot te werken, is ontroerend en aangrijpend; haar wroeging over haar betrokken­heid bij het misdadige plan hartverscheurend.

Dobroshi krijgt uitstekend partij van vaste Dardenne-acteur Jérémie Renier, die transformeert van kermende junk in een aardige jongen, die weer perspectief ziet in het leven.

Le silence de Lorna laat zien dat de Dardennes zich nog steeds ontwikkelen. Zij hebben steeds minder nodig om hun verhaal te vertellen. Iedere film is weer uitgebeender dan de vorige. Ook weten de makers steeds subtieler de duimschroeven aan te draaien. Stap voor stap voeren zij Lorna’s gewetensnood naar de onvermijdelijke climax.

Nieuw is dat de broers hun handelsmerk, de handcamera, spaarzaam gebruiken. Le silence de Lorna, dat in Cannes de scenarioprijs won, bevat voornamelijk nauwkeurig gekadreerde statische shots. Het wordt misschien eentonig, maar het is niet anders: ook die visuele stijl beheersen de Dardennes tot in de perfectie.

JOS VAN DER BURG in Het Parool 15 oktober 2008

Zie ook FilmMagie nr. 587 en 596