Le Passé

De Iraanse grootmeester Asghar Farhadi volgt het gevierde ‘A Separation’ op met een bedachtzaam Frans familiedrama. Bérénice Bejo hield er in Cannes de prijs voor Beste Actrice aan over.

Asghar Farhadi is een intelligent cineast. Hij kan in luttele seconden het soort sfeer scheppen waarmee we meer te weten komen over de personages en hun denkwereld dan een uitgebreide voice-over ons ooit zou kunnen leren.
De proloog van ‘Le Passé’ spreekt boekdelen. Bérénice Bejo speelt Marie, een Franse vrouw die haar Iraanse echtgenoot, van wie ze al een tijdje vervreemd is, komt ophalen op de luchthaven. Hij staat nog aan de bagageband, ze zijn van mekaar gescheiden door een glazen wand. Wanneer ze mekaar in het oog krijgen begint Marie tegen hem te praten, maar hij hoort haar niet. Toch blijft ze nodeloos verder praten. De kijker ziet, net als de man, enkel haar lippen bewegen. We horen niks, we begrijpen niks. Communicatie tussen deze twee is enorm moeilijk.

Pijnlijke plotwendingen

Marie woont in een groot, rommelig huis in een druilerige voorstad van Parijs. Daar wil ze, af en toe met de moed der wanhoop, een nieuw gezin uitbouwen met haar dochters uit een vroeger huwelijk, haar minnaar van wie ze zwanger is en diens zoontje.
De Iraanse man, de interim-echtgenoot zeg maar, wordt ingevlogen om tussen de bedrijven door de echtscheidingspapieren te komen ondertekenen. Maar zijn stille observatie van alle huisbewoners confronteert hen met de problemen en trauma’s die ze allemaal angstvallig proberen weg te steken.
Dat lukt uiteraard niet, dat geeft de titel van de film al prijs. Het prachtige script van Farhadi pakt uit met enkele interessante plotwendingen die de focus van het ene naar het andere personage shiften. En het wonderlijke is: die plotwendingen bevinden zich in het verleden, het zijn herinneringen die pijnlijk aan het licht komen en die de protagonisten dwingen om in het hier en nu hun demonen te trotseren. Het belangrijkste personage van ‘Le Passé’ wordt aldus een vrouw die al jarenlang in coma ligt, die we pas in de allerlaatste minuut van de film te zien krijgen, maar die toch het verloop van het verhaal in een wurggreep houdt.

Getroebleerde toekomst

Asghar Farhadi is een meesterlijk chroniqueur. Hij schildert volledige mensenlevens op dat grote witte doek, ook al krijgen we maar een paar weken uit dat leven te zien. De cineast verliest niemand uit het oog. De kinderen in het gezin krijgen evenveel aandacht, en worden ook fantastisch vertolkt. De jonge acteur die de boze, onzekere zoon speelt, en hartverscheurende blikken hanteert, is onvergetelijk.
‘Le Passé’ gaat finaal over hoe het verleden onze toekomst, en zelfs die van onze kinderen, kan hypothekeren als we onszelf toestaan om vast te houden aan frustratie, woede, afgunst. Farhadi reikt geen oplossingen aan. Dit is geen goedkope weekendfilm waarin op het eind alles met omhelzingen wordt opgeklaard. Dit is het leven zoals het keihard is.

Ward Verrijcken op Cobra.be – 28 mei 2013

Zie ook  FilmMagie nr. 636