Le bleu du caftan

‘Le bleu du caftan’ van Maryam Touzani is een pakkende liefdesfilm.

De kleermaker Halim worstelt met zijn geaardheid, maar dat staat zijn huwelijk niet in de weg.

De Brusselse actrice Lubna Azabal veroorzaakte in 2019 deining in Marokko, het land van herkomst van haar vader. Als gaste op het festival van Cannes voor de film ‘Adam’ van Maryam Touzani kuste ze voor het oog van de camera’s haar tegenspeelster Nisrin Erradi vol op de mond.
Dat werd in Marokko niet op prijs gesteld, zeker niet tijdens de ramadan. Azabal verontschuldigde zich in een videoboodschap, maar besefte achteraf dat ze dat helemaal niet had moeten doen, want met haar excuses liet ze de Marokkaanse lgbti-gemeenschap in de kou staan.

‘Le bleu du caftan’, Touzani’s nieuwe film, is voor Azabal een rechtzetting en een steunbetuiging.
Haar personage, Mina, is gelukkig getrouwd met Halim, een zeer gewaardeerde maalem (zeg maar vakman), die met de hand en extreme nauwgezetheid prachtige kaftan-jurken naait. Halim is een zachtaardige, zorgzame en liefhebbende man, maar hij is ook homo, een geaardheid die hij in Marokko openbaar niet mag laten blijken. Mina is er ook niet blij om, al houdt ze te veel van hem om er een punt van te maken. Haar zwakke gezondheid dreigt een probleem te worden, terwijl Youssef, de nieuwe leerjongen, Halims aandacht trekt.

Rust en harmonie

‘Le bleu du caftan’ zou een wrang verhaal kunnen zijn over verboden emoties in een repressieve omgeving – de film laat in het midden waar en wanneer het verhaal zich afspeelt – maar dat is niet wat Touzani interesseert. De politiecontroles, de spiedende ogen van bekrompen buren en de stiekeme ontmoetingen en strelingen in een badhuis vormen alleen maar de achtergrond van een pakkende liefdeshistorie.

‘Le bleu du caftan’ glijdt even teder en geduldig over de relatie tussen de echtgenoten als Halims handen over de stof en gouddraad die hij naait. Je twijfelt geen moment aan zijn oprechte gevoelens voor zijn trotse en eigengereide vrouw, ook al ligt zijn seksuele voorkeur elders. Touzani brengt hun huwelijk in beeld als een stilleven, een tafereel dat het in de eerste plaats van zijn rust en harmonie moet hebben, ook al zitten er duistere plekken in. De Marokkaanse cineaste houdt een ingetogen tempo aan. Ze mijdt de grote dramatiek waarmee een verhaal als dit doorgaans verteld wordt.
Als Halim aan het einde dan toch een grote symbolische daad stelt, grijpt dat des te meer naar de keel.

Ruben Nollet in De Tijd, 21 maart 2023