La Veillée

Regisseur

Samy Pavel is een Belgisch cineast van Egyptische afkomst.  In de jaren ’70 oogstte hij in Frankrijk succes met de relatiefilm Miss O’Gynie et les hommes en fleur.  De grote doorbraak bleef echter uit.  Naar aanleiding van het Van Gogh-jaar vatte hij het plan op een grootse produktie over het leven van de schilder en zijn relatie tot zijn broer Theo op te zetten.  Het scenario van A letter to Theo ligt klaar, maar het budget raakt nauwe­lijks rond.  In afwachting van A letter to Theo draaide Pavel een kleine, goedkope produktie over Van Goghs dood: La veillée.  Pavel over zijn film: “In afwachting dat het budget van mijn prestigieuze Van Gogh-film rond zou geraken, bleef ik aan het scenario werken.  Om Vincent beter te leren kennen begon ik mij hoe langer hoe meer voor de bijfiguren te interesseren: de moeder, de zussen, de broer.  Ik gaf me er rekenschap van dat ze in het leven van Vincent erg belangrijke figuren waren en zo besloot ik om twee Van Gogh-films te maken.  De eerste, een film in sobere stijl, over de familie Van Gogh, wanneer ik in een kleine film de perfectie kon benaderen, zou ik sterker in mijn schoenen staan om de andere film over Van Gogh te draaien.  Ik wou La veillée vlug filmen, kost wat kost vóór A letter to Theo én als tegenpool daarvan.”

Gegeven en bespreking

Zundert, enkele dagen na de zelfmoord van Vincent Van Gogh.  In het ouderlijke huis in de pastorie komen de naaste familieleden samen: Theo en zijn zwangere vrouw Johanna, de zussen Anna, Elisabeth en Wilhelmina, en de kunstcriticus Aurier, een bevoorrechte getuige, erg begaan met de artiest Vincent.

In de loop van de dag komt ook nog de van liefdesverdriet gek geworden Margot aan, Vincents grote liefde.  Terwijl in het  lege herenhuis de uren wegtikken, weet niemand van het gezelschap echt raad met het verlies, men zijn verdriet.

La veillée is een film, waarin inhoud en vormgeving perfect samengaan.  Pavel koos voor een sobere stijl, een bidwake waardig.  De talrijke close-ups, de schamele streepjes licht in het strenge decor en de vele clair-obscurs geven de film een sacrale toon mee als bij een ritueel.

Binnen deze sfeer evolueren de personages.  Aanvankelijk kunnen ze de pijn om het verlies niet kanaliseren.  Geleidelijk vallen de eerste verwijten; het zelfbeklag en de harde beschuldigingen aan elkaar volgen.  Opgekropte gevoelens worden ontladen.

La veillée is een film met een visie op het leven van Van Gogh.  Voor Pavel ligt de donkere, religieuze sfeer ten huize van de familie Van Gogh aan de basis van Vincents zwaarmoedigheid.  Dat Vincent precies één jaar na de dood van oudere broer, eveneens Vincent gedoopt, diens plaats moest innemen, heeft zijn leven altijd dicht bij de dood gebracht.  Pas in het zuiden van Frankrijk zou Vincent een innerlijk vuur zien ontvlam­men en zijn hoop uitschreeuwen door het gebruik van kleur en licht.

In de familiebijeenkomst bij Vincents doodsbed richt Pavel zijn camera vooral op de confrontatie tussen de moeder en Theo.  Theo verwijt zijn moeder dat Vincents eerste schilderijen heeft vernietigd en zijn brieven heeft verbrand.  Nog voor de wake reist hij af, terwijl de familie loutering zoekt in een Onze Vader.  Voor Theo zal de loutering nooit komen: hij zal Vincent nauwelijks zes maanden overleven.

                                                                 Dirk Michiels, medewerker KFL-Antwerpen