In the Name of the Father

De regisseur

De Ier Jim Sheridan is zowel voor de regie als voor het scenario verantwoordelijk. Het is zijn jongste film na MY LEFT FOOT en THE FIELD. De film won de Gouden Beer op het filmfestival van Berlijn. Enkele titels van filmrecensies: Film over hemeltergend onrecht Diepe ontroering en ziedende woede – De ‘goede’ vader en de ‘verloren’ zoon – Politieke thriller over de onrechtvaardigheden van het Britse gerechtsapparaat.

Achtergrond bij de film

Een duik in de geschiedenis is nuttig om de huidige bezetting door Britse soldaten in Noord-Ierland te verstaan en de geregelde aanslagen in katholieke en protestantse wijken in de grote steden te begrijpen. Vooral vanaf de 17de eeuw maken de Britse landlords en Schotse inwijkelingen zich meester van het Noorden van Ierland en onderdrukken de Ierse bevolking. Hun verzet groeit, kent verschillende opstanden en zal uitmonden in het huidige Iers republikeins leger (IRA). De Noord-Ierse kwestie is veel meer dan een strijd tussen katholieken en protestanten zoals in de media vaak wordt voorgesteld.

De film valt terug op volgende feiten: op 5 oktober 1974 ontploften enkel bommen in twee pubs – druk bezocht door Britse militairen – in Guilford, een voorstadje van Londen. Er werden 5 mensen gedood en 70 anderen verwond of verminkt voor het leven- De bomaanslag droeg de stempel van het IRA. De druk van de publieke opinie om schuldigen aan te wijzen en te veroordelen was zeer sterk. De Prevention of Terrorism Act een in november 1974 aangenomen draconische wet – gaf de politie het recht mensen 7 dagen en nachten vast te houden en te verhoren en dit zonder aanklacht, enkel op grond van verdenking en zonder dat de verdachten een beroep konden doen op een advocaat. Zo werden 4 jonge Noord-Ieren, Gerry Conlon, zijn vriend Paul Hill en het hippiekoppel Paddy Armstrong en Carole Richardson – later de Guilford Four genoemd in 1975 gearresteerd door de Londense politie. In 1976 werden zij veroordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf, na een proces waarin geknoeid werd met het bewijsmateriaal, bovendien werden ontlastende verklaringen achter gehouden. Ook een zevental familieleden en vrienden van Gerry Conlon werden voor het gerecht gesleept waaronder zijn vader Giuseppe en diens schoonzus Annie Maguire. De ‘Maguire Seven’ kregen 15 jaar voor ‘aanmaak van explosieven’. Hoewel de ware daders werden gevonden en schuld bekenden, bleven de Guilford Four en de Maguire Seven opgesloten. Pas vijftien jaar later oordeelde het Hof van Beroep dat ze die aanslagen nooit konden gepleegd hebben en werden ze vrijgelaten. Intussen was Giuseppe reeds overleden in de gevangenis.

Scenario

Het verhaal steunt op de autobiografie Proved Innocent van Gerry Conlon, een van de Guilford Four. De scenarioschrijvers concentreren hun aandacht vanaf het begin op de persoon van Gerry. Deze jonge losbol weet amper van welk hout pijlen maken en bezondigt zich aan kleine diefstallen. Gerry daagt graag uit: zowel de Britse soldaten als de IRA-sympathisanten. Wanneer de IRA dreigt zijn knieschijf te verbrijzelen (en het dus wat warm wordt onder de voeten) trekt hij uit naar Londen. Op de boot ontmoet hij zijn oude vriend Paul Hill. In Londen belanden ze in een hippie-commune. Na een ruzie brengen beiden de nacht door in een park en ontmoeten er Charles Burke, een zwerver.

Gerry berooft een prostituée. Die nacht ontploffen er bommen in Londense pubs… Gerry en Paul keren terug naar Belfast en worden er aangehouden. Ze worden overgebracht naar Londen. Paul legt ‘bekentenissen’ af. Onder druk – men dreigt ermee zijn vader om te brengen – komt ook Gerry tot ‘bekentenissen’. Ook zijn vader wordt aangehouden en veroordeeld. Beiden belanden in dezelfde cel. De zoon moet trachten in het reine te komen met de vader. En omgekeerd.

De advocate Gareth Peirce is overtuigd van de onschuld van Gerry en zijn vrienden. Maar hoe kan ze dat bewijzen

Bondige bespreking

In the Name of the Father is geen nauwkeurige reconstructie van de gebeurtenissen en de rechtszaak. Het is geen les geschiedenis maar een speelfilm waarin feiten verhevigd worden tot fictie. Faction, een samentrekking van Facts (feiten) en Fiction (verzonnen verhaal). Zo heeft Jim Sheridan zich wat vrijheden veroorloofd. Zonder de kern van de zaak geweld aan te doen brengt hij de Guilford Four en de Maguire Seven samen in de beschuldigdenbank… Ook verblijven vader Giuseppe en zoon Gerry in dezelfde cel, alhoewel ze feitelijk in aparte cellen zaten.

Maar In the Name of the Father is meer dan een spannend verhaal over onrecht. De film is vooral een gevoelig verhaal over een vader en een zoon. Gerry (schitterend gespeeld door Daniel Day-Lewis) is aanvankelijk een flierefluiter en komt helemaal niet overeen met zijn vader Giuseppe (een prachtprestatie van Peter Postlethwaite). Gerry vindt zijn vader een zwakkeling die alleen maar clichés gebruikt… In de gevangenis groeit hun wederzijds respect. Pas na de dood van zijn vader wordt Gerry een volwassen man, met zin voor verantwoordelijkheid. Nu pas ziet hij hoe zachtaardig en eerlijk, bezorgd en moreel hoogstaand zijn vader was. Giuseppe was immers een diepgelovig katholieke Ier die zijn zielekracht haalde uit zijn geloof en gebed. In de film wordt dit subtiel maar duidelijk onderstreept. Uit die gegroeide verbondenheid put Gerry de volharding om – in de naam van zijn vader – zowel diens maar ook zijn eigen onschuld te bewijzen. In de film is het een hard gevecht maar vrij van wraak- en haatgevoelens. De film grijpt je naar de keel: het is een sterk emotionele film. Gevoelens van afschuw en verontwaardiging om zoveel onrecht en kwaadwilligheid; emotie bij een zo sterke vader-zoon relatie. Tempo noch ritme verzwakken. De cineast weet de juiste sfeer van spanning op te roepen in Belfast, in de Londense gerechtszaal, in de gevangenis. Ook de geluidsband bezit een rake trefkracht. Een film zonder één overbodige of onnodige minuut pellicule…

Samengelezen door P. De Vries, aalmoezenier KFL-Antwerpen