Il Postino

Verhaal

De poëzie behoort niet toe aan hem die ze schreef, maar aan hen die ze nodig hebben. Dit is de mening van Mario, de postbode uit de titel. Meteen is dit ook Mario’s verdediging wanneer Pablo Neruda hem confronteert met het feit dat hij één van diens gedichten gebruikte om het hart van Beatrice te veroveren. Mario Ruoppolo heeft iets met dichters, gedichten en metaforen. Als zoon van een visser woont hij op een klein eilandje voor de kust van Napels wanneer daar de Chiieense dichter Pablo Neruda in ballingschap komt (1952). Overweldigd door de hoeveelheid post voor Neruda, neemt de postmeester Mario in dienst als extra bode. Mario ontsnapt aldus aan de dagelijkse sleur op de boot van zijn vader. In eerste instantie wil hij munt slaan uit zijn contacten met de dichter en indruk maken op de jonge vrouwen in het dorp. Maar geleidelijk groeit de vriendschap tussen de mannen, Mario blijkt gevoelig voor poëzie en gaat met de hulp van Neruda op zoek naar metaforen, om zo de edele dichtkunst onder de knie te krijgen. De vriendschap wordt hechter wanneer Neruda effectief een rol gaat spelen in de hofmakerij. Uiteindelijk slaagt Mario en maakt de mooie Beatrice tot de zijne.

Naast deze – op het eerste gezicht onmogelijke – vriendschap wordt ook de sympathie van Mario voor de politieke ideeën van Neruda in de film verwerkt. Dit leidt tot een onverwacht en nogal wrang (niet bitter) einde.

Bespreking

De hele film baadt in de uitstekend weergegeven sfeer van het rustige leven op een klein eilandje in de Middellandse Zee. Het is verbazingwekkend hoe Radford er als Brit in slaagt om in zijn film die zo typische sfeer herkenbaar en tastbaar over te brengen. En dat niettegenstaande het feit dat hij niet alleen zich in een andere cultuur moest inleven maar ook de taalbarrière moest overwinnen: hij draaide de film met een Italiaanse ploeg. Volgens hoofdacteur Massimo Troisi, die als Mario een schitterende prestatie levert, was er een eenvoudige verklaring. Volgens hem spreekt elke film een universele taal en vormt de cultuur geen probleem als iemand eenvoudigweg de mensen begrijpt. Dat Radford mensen begrijpt en aanvoelt valt meteen op door de schroomvolle manier waarop hij zijn personages in beeld brengt. Wanneer hij de toeschouwer doet glimlachen gebeurt dit zeker niet door de personages tot typetjes te herleiden maar wel door het universeel menselijke van hun gedragingen op een grappige manier over te brengen.

Talrijke details vertellen ons hoe Neruda les in de poëzie geeft, terwijl de nadruk meer valt op de gedreven wil van de leerling om te leren. Tegenover Massimo Troisi staat Philippe Noiret als een toch wel wat blekere Neruda. Wel slaagt Noiret er voortreffelijk in gestalte te geven aan de middelmatige, zelfs egocentrische mens die Neruda was. Maria Grazia Cucinotta ais Beatrice valt wat tegen; maar ligt dit aan de acteerprestatie, aan de regie of aan het scenario dat haar te ver van het centrum van de gebeurtenissen houdt?

Heel mooi ligt de film vervat binnen een verschuivend raamwerk, waarbij eerst een foto en later een klankopname metaforen worden voor het wezen van de poëzie. Bij de aanvang verwijst een prentkaart met een auto uit de V.S. naar de dromen van Mario. Op het einde herinnert de klankopname Neruda aan verschillende zintuiglijke aspecten van de natuur op het eiland waar hij in ballingschap was.

De prentkaart en de klankopname zijn ‘beelden’ voor de functie van poëzie in het leven: zij zondert enkele elementen uit de werkelijkheid af om de lezer lezeres te laten verglijden uit het nu naar het verleden of de toekomst, om haar/hem doorheen de dagelijkse dingen mee te nemen naar plaatsen van verlangen of herinnering. ‘lk kan poëzie niet anders uitleggen dan door de gevoelens die zij kan oproepen bij een zie/ die voor haar open staat.

Zonder zijn film tot een echt politieke film te laten uitgroeien weet Radford toch een aantal zinnige dingen te vertellen over de methodes van beïnvloeding door gevestigde plaatselijke politici en over het gebruik van politiek geweld.

Met IL POSTINO draaide Michael Radford een kleine, sympathieke film die door rake observatie van eenvoudige personages en van ‘gewone’ intermenselijke relaties torenhoog uitstijgt boven het doordeweekse bioscoopaanbod. Globaal genomen neemt de film zelf de gestalte aan van een gedicht.

Portret

De aan de dichtkunst verslingerde postbode – hij is verliefd op de liefde – in IL POSTINO is onvergetelijk. Massimo Troisi ( ⁰ 1 953), landmeter van vorming, debuteerde in 1969 in zijn geboortedorp, San Giorgio a Cremano op 4 km van Napoli, op de planken van het theater. In 1976 begon hij met vrienden een eigen café-theater-groep “La Smorfia” (de grimas) die een enorm succes kende in Rome. Door deze populariteit kwamen ze ook op TV. Troisi, in een mum van tijd één van de bekendste komieken in Italië, begon in de jaren ’80 ook films te maken. Vijf films zou hij schrijven, regisseren en ook er nog de hoofdrol in spelen. Geen enkele van deze vijf films is ooit in België in de bioscoop te zien geweest.

De door de Italianen verafgode komiek speelde in drie films van Ettore Sco!a: een onvergetelijke rol in SPLENDOR (1 989), hommage aan de (vergane glorie van de) buurtbioscoop. Op het festival van Venetië kreeg hij samen met Marcello Mastroianni de prijs voor de beste mannelijke vertolking in CHE ORA È? (1989) en in 1990 zou hij ook nog in LE CAPITAINE FRACASSE spelen.

Nauwelijks 24 uur na het beëindigen van de opnames voor IL POSTINO, die bijzonder zwaar waren geweest – hij was vaak erg moe – begaf zijn zwak hart de nacht van 4 juni 1994, net voor de afreis naar Houston waar hij een zware hartoperatie moest ondergaan. Regisseur Radford zou naderhand verklaren: ‘Massimo was bevreesd dat hij zou sterven op de operatietafel vooraleer de fi!m af zou zijn. Hij heeft altijd voorvoeld dat zijn leven kort zou zijn, hij heeft het maximaal willen vullen. Het aanvoelen dat zijn dagen geteld waren, gaf zijn spel een menselijke diepgang die zijn vertolking zoveel zin voor humor en ontroeringskracht heeft meegegeven.’

samengelezen door Hedwig Van Gerven, medewerker KFL-Antwerpen