Il Ladro di Bambini

Regisseur

De Italiaanse regisseur Gianni AMELIO (1943) werd getroffen door een krantefoto met als onderschrift: ‘Een politieman brengt het meisje naar een kindertehuis.” De foto hoorde bij een artikel over een vrouw die haar achtjarig dochtertje prostitueerde. Amelio bewerkte dit afschuwelijke feit tot een tijdsdocument waarin het sociaal bewogen neo-realisme uit de jaren vijftig als het ware herboren wordt. Op het festival van Cannes 1992 ontving zijn film IL LADRO DI BAMBINI de grote prijs van de jury. Even later werd hij bekroond met de FELIX voor de beste Europese film van 1992.

Twee jaar geleden verwierf zijn film PORTE APERTE (open deuren) reeds de FELIX van dat jaar. Maar die eerste bekroning bracht de film geen baat. PORTE APERTE werd bijna nergens uitgebracht en Italië schonk nauwelijks aandacht aan de toekenning van de prijs. IL LADRO Dl BAMBINI vergaat het veel beter.

Scenario

IL LADRO Dl BAMBINO is een ‘road movie’ all’ Italiana. Fellini, Rosselini, Visconti, Antonioni, Scola — dus niet alleen de mannen van het neo-realisme — hebben allen één of meerdere films gemaakt waarin gereisd wordt door Italië. Niet langs de fraaie plaatsen waar toeristen heen gebracht worden, maar via provinciale wegen, langs buitenwijken en stations. Daarmee wordt het dagelijks leven in zijn grauwe omgeving en onverwachte schoonheid opgeroepen.

De ‘kinderdief’ uit de titel slaat eerst op de jonge agent, die de opdracht naar de letter en naar de voorgeschreven tijd niet respecteert. De titel verwijst echter veel sterker naar de verrotte maatschappij waarin kinderen slachtoffers zijn van verwaarlozing, mishandeling en uitbuiting.

Antonio, lid van de carabinieri, moet samen met een collega, het meisje Rosetta en haar jongere broer Luciano van Milaan naar Civitavecchia overbrengen. De ongeveer twaalfjarige Rosetta werd reeds twee jaar door haar moeder gedwongen zich te prostitueren. Antonio kijkt verwonderd op als zijn collega in Bologna van de trein stapt en hem alleen de klus laat klaren. Ter bestemming aangekomen, worden de kinderen geweigerd. Waarom? Medisch dossier niet in orde of gaat het om het verleden van Rosetta?

Noodgedwongen gaat Antonio op zoek naar een ander kindertehuis ergens in het Zuiden, bij Palermo. Onderweg gaat Antonio, zelf een Siliciaan, even op bezoek bij zijn zuster die een restaurant uitbaat. Ze belanden op een communiefeest waar Rosetta en Luciano met andere kinderen eens opnieuw kind kunnen zijn. De vreugde is echter van korte duur. Een jonge vrouw duwt Antonio een sensatieblad onder de neus. Op de voorpagina wordt uitvoerig het verhaal van Rosetta uit de doeken gedaan. Dan maar verder naar Sicilië. Een dagje rustige ontspanning aan het zonnige strand eindigt in een striemende terechtwijzing van Antonio door de plaatselijke politiechef. Daar hij al drie dagen met twee kinderen onderweg is, kan hij van kinderdiefstal beschuldigd worden

Bespreking

IL LADRO DI BAMBINI is een ode aan de vriendschap. In het begin van de reis van noord naar zuid weet de onervaren carabiniere Antonio geen raad met de geslotenheid van de jongen en de wispelturigheid van Rosetta. Langzaam groeit er vertrouwen tussen het drietal zodat de jongen opnieuw leert spreken en het meisje weer kan huilen. Wees gerust: het wordt geen sentimentele film die het moet hebben van harde scènes met geweld, seks, en misbruikt gevoel. Neen, het gaat om een fijngevoelige benadering van eenvoudige kleine mensen die langzaam naar vertrouwen in mekaar groeien. Amelio doet dit via lange, rustig en trefzeker geregistreerde observaties van alledaagse gebeurtenissen. Een ware oase van authenticiteit in een filmwereld, overheerst door kunstmatige, opgepepte beelden waar gewelddadigheid en hartstocht troefkaarten zijn.

Een oase van waarachtigheid, die je wat meer in schoonmenselijkheid doet geloven. Aanvankelijk reageert Antonio geprikkeld op zijn opdracht. Hij weet geen raad met de hem toevertrouwde kinderen, met hun gedrag, hij vaart geregeld tegen hen uit. Naarmate hij langer met ze optrekt, wordt steeds duidelijker dat deze gezagsdrager het hart op de juiste plaats heeft. In Sicilië ontdooit Antonio helemaal. De tedere ontmoeting met zijn stokoude grootje maakt duidelijk dat hij nog doordrenkt is van waarden die in de hedendaagse maatschappij grotendeels verloren gingen: familiebanden, verbondenheid met de aarde en alle schepselen die daârop leven erbij.

Zo treedt hij helemaal uit zijn gezagsrol als hij met de twee kinderen een paar uur aan zee doorbrengt en alle tijd neemt om de bange Luciano te leren zwemmen.

De film voldoet aan een van de hoogste wetten van filmdrama: in elke scène moet de hele film weerspiegeld worden. In de blik waarmee het jongetje in het begin zwijgend naar zijn moeder kijkt, is al eindeloos veel te lezen. Het tafereel waarin Rosetta het communiekantje overhoort (‘Wie heeft ons geschapen?’ ) voor een TV waarop een dwaas programma speelt, vat het thema van de gestolen jeugd teder en schokkend samen.

Amelio is een knap, gespierd verteller, die hoofdzaken en gevoelige details weet te accentueren ten gunste van een genuanceerd verhaal. Hij is daarbij een uitstekend acteursregisseur. Voor de rolbezetting koos hij geen grote acteurs maar een onbekende toneelspeler (Enrico Lo Verso) en twee debuterende en natuurlijk acterende kinderen.

“Ik ben op zoek naar de onschuld in mijn acteurs.” zegt Amelio. Daarom waren de jongen en het meisje vooraf niet op de hoogte van het verloop van het verhaal. Het meisje wist bijvoorbeeld niet dat haar personage een verleden als prostituée had. Pas op het laatste moment realiseert zij zich iets. Alles wordt pas duidelijk als ze de gemonteerde film ziet.

Amelio spreekt zich graag uit over actuele onderwerpen. Zo wordt zijn volgende film weer een sociaal thema: de ervaringen van enkele Albanese vluchtelingen in Italië. Hij werkt nadrukkelijk in het spoor van de illustere neo—realisten van kort na de tweede wereldoorlog. De titel van zijn film verwijst duidelijk naar de internationaal meest gekende neo-realistische film: LADRI Dl BICICLETTE — de fietsdieven van Vittorio de Sica.

Om de natuurlijkheid in het camerawerk, de tref krachtige sfeerschepping, de suggererende klankband, de sterke acteursleiding en niet het minst de warme menselijkheid, hopen we nog veel films van hem te zien!

Paul De Vries, aalmoezenier KFL—Antwerpen