Huozhe! Leven

De regisseur

Zhang Yimou werd in 1950 in Xi’an geboren. Zijn vader was ooit lid geweest van deKwomintang en werd door het communistische regime als verrader behandeld. Ook Zhang Yimou kreeg harde klappen van het regime: tijdens de Culturele revolutie moest hij zijn ambitie om graficus of fotograaf te worden ruilen voor werk als landarbeider en als textielarbeider. Toen in 1978 de poorten van de Chinese filmacademie opnieuw open gingen, kreeg hij te horen dat hij te oud was om nog te studeren.

Pas na vele bureaucratische beslommeringen werd Zhang uiteindelijk aan de filmschool ingeschreven. Die eerste leergang leerlingen na de Culturele revolutie zou later bekend worden als de “vijfde” generatie. Het is een opmerkelijk gezelschap, dat vandaag het gezicht van de Chinese film bepaalt: Chen Kaige won in 1993 een Gouden Palm met FAREWELL TO MY CONCUBINE, Tian Zhuang-zhuang schetste met THE BLUE KITE een onthutsend beeld van de culturele revolutie en Zhang Yimou won vorig jaar de Grote prijs van de jury op het filmfestival van Cannes. Met HUOZHE! begeeft Zhang zich, zoals zijn klasgenoten Chen en Tian, op het terrein van het epos, nadat hij in zijn vorige films – HET RODE KORENVELD, DE RODE LANTAARNS, JU-DOU en THE STORY OF QUI JU – psychologische tragedies gefilmd had.

Bespreking

Zhang Yimou baseerde zijn film op een roman van de schrijver van de Yu Hua over het leven van een doodgewoon gezin in de periode 1940-1970. Worden de politieke ontwikkelingen in het boek nooit met zoveel woorden genoemd, in de film bepalen ze juist de structuur. Elk deel verwijst naar een bepaalde periode uit de geschiedenis van China.

Veel geluk wordt het gezin op geen enkel moment gegund. Vader Fugui is niet bekomen van de gokverslaving waarmee hij zijn hele bezit en bijna ook zijn huwelijk met Jiazhen verspeelde, of hij moet vechten met de troepen van Chian Kai-Shek. Als een van de weinigen ontsnapt hij aan een massaslachting door op te treden als schaduwpoppenspeler voor de troepen van Mao. Na de burgeroorlog begint de koortsige paranoia van het Mao-tijdperk. Fugui en Jiazhen zullen hun zoon en dochter verliezen, respectievelijk door een noodlottig ongeval tijdens de Grote sprong voorwaarts en aan gebrekkige medische verzorging in een door de Rode Garde bezet ziekenhuis tijdens de Culturele revolutie.

HUOZHE! overspant een periode van ruim 30 jaar, van net voor de machtsgreep in 1948 van Mao’s guerrillaleger (“De lange mars”) via “De grote sprong voorwaarts” tot 1 974, de naweeën van de Culturele revolutie, de broederstrijd tussen Mao, de communist pur sang, en Deng Xiaoping, de kapitalist-nieuwe-stijl, een strijd die op de rug van en ten koste van vooral intellectuelen werd uitgevochten: HUOZHE! of hoe de terreur van de politiek in het dagelijkse leven van gewone mensen is getatoueerd. Gelouterd door het leven houden Fogui en Jiazhen zich echter staande. Ooit wordt het beter…

Ondanks de politieke achtergrond heeft cineast Zhang Yimou er geen behoefte aan het systeem in de tegen de eigen bevolking gerichte maatregelen van het maoïstische regime bloot te leggen zoals zijn generatiegenoot Tian Zhuang-zhuang deed in THE BLUE KITS. Eerder staat hij uitgebreid stil bij groteske details, zoals de oproep om tijdens de Grote sprong voorwaarts alle metalen voorwerpen in elk huishouden in te leveren ter ondersteuning van de nationale staalindustrie.

In tegenstelling tot zijn vorige, vrij esthetische films heeft Zhang Yimou in HUOZHE! gekozen voor een melodramatische kroniek: een sobere vertelling à la De Sica of Rossellini. Het is een eenvoudig verhaal over gewone mensen, verteld in een simpele, lichtvoetige stijl, waarin de klankkleur bijna even belangrijk is als de beeldtaal. Eens te meer treffen we in die beelden een voorkeur aan voor rood en wit, waarin we de stempel van fotograaf Zhang Yimou en de regisseur van HET RODE KORENVELD en DE RODE LANTAARNS herkennen.

Samengelezen door D. Michiels, medewerker KFL-Antwerpen