House of Mirth

Regisseur

Terence Davies werd geboren in 1945 in Liverpool als de jongste in een gezin van zeven kinderen. In 1973 liep hij cursus aan de Coventry Drama School. Hij schreef er zijn eerste autobiografische scenario, dat hij in 1976 verfilmde als de kortfilm CHILDREN. Daarna trok hij naar de National Film School, waar hij in 1980 het tweede luik, MADONNA AND CHILD, voltooide.
In 1983 volgde dan DEATH AND TRANSFIGURATION. Deze drie autobiografische kortfilms werden later gebundeld als THE TERENCE DAVIES TRILOGY.

Datzelfde autobiografische kader van zijn jeugdjaren in de arbeiderswijken van Liverpool in de jaren ’40 en ’50 neemt Davies als onderwerp van zijn eerste langspeelfilms DISTANT VOICES, STILL LIVES 1988 en THE LONG DAY CLOSES – 1992, die op diverse festivals van Cannes tot Toronto in de prijzen vielen.

Pas in 1995 verliet Davies het autobiografische pad met THE NEON NIBLE, een adaptatie van John Kennedy Tooles gelijknamige cultroman.
Met THE HOUSE OF MIRTH – 2000 waagt hij zich, in het voetspoor van Scorseses AGE OF INNOCENCE uit 1993, aan de verfilming van de klassieke Amerikaanse literatuur. Gebaseerd op de roman van Edith Wharton (1862-1937), is deze nieuwe film Davies’ meest ambitieuze filmproject tot de op heden. Het budget van 8 miljoen dollar mag naar Hollywoodstandaard minuscuul zijn – en enkel mogelijk doordat steractrice Gillian Anderson beneden haar normale gage werkte – voor Davies is het een veelvoud van de kostprijs van zijn vroegere films.

Davies’ HOUSE OF MIRTH is al de derde bewerking van het boek na een stomme film uit 1908 en een TV-adaptatie uit 1981.

Gegeven

New York, omstreeks de vroegere eeuwwisseling. Het onbemiddelde weesmeisje Lily Bart wordt door haar rijke tante onderhouden. Om hoge sociale status te verwerven, gaat ze in de vooraanstaande New Yorkse kringen op zoek naar een rijke echtgenoot. Ze wordt echter verliefd op advocaat Lawrence Selden, die niet over het nodige geld beschikt om in haar behoeften te voorzien. Lily mag dan rijkdom en aanzien begeren, ze is te oprecht om zichzelf te verkopen en ze weigert zich te onderwerpen aan de hypocrisie van het milieu. Maar wanneer haar vriendin Bertha haar reputatie besmeurt, slaat ze terug. Ze beschikt immers over liefdesbrieven, die Bertha ooit aan Selden geschreven heeft. Lily staat voor een hartverscheurend dilemma: mag ze zichzelf redden door de reputatie te kelderen van de man van wie ze houdt?

Bespreking

Terence Davies las het gelijknamige boek van Edith Wharton vijftien jaar geleden en speelde sindsdien met het idee van de verfilming. Het lot van het hoofdpersonage Lily in termen van uitsluiting van een wereld die haar ooit omarmd had, was heel herkenbaar voor Davies. Toch verschilt THE HOUSE OF MIRTH van Davies’ eerste autobiografische films. Geen melancholische herinneringen aan een lang vervlogen kindertijd, geen poëtische filmimpressies. In de plaats: een strakke narratieve structuur, complexe personages en een sterk morele ondertoon. Maar de Britse cineast slaagt er met zijn esthetische filmstijl wonderwel in de glitter en de opgelegde codes van de New Yorkse society op de korrel te nemen. Davies kijkt met zijn camera achter deze schijnwereld van pudeur en fatsoen.

“Wat me intrigeerde aan het boek”, zegt Terence Davies, “was het moderne karakter van het verhaal. We leven vandaag in een wereld van uiterliikheden en Edith Whartons wereld verschilt daar niet van. In 1905 had de Amerikaanse samenleving de Britse volkomen nageaapt in zijn starre bekrompenheid, gereguleerd door honderden voorschriften. Ze was versteend tot een hypocriete code: a//es draaide rond vormelijkheid, waarachter echter totaa/ andere dingen schuilgingen dan wat mensen zeiden. De glitter van het New York van 1900 verbergt een meedogenloze maatschappij.

Aanvankelijk is Lily zich – zoals een Hitchcock-personage – van geen kwaad bewust. Ze is zo opgenomen in die wereld van hypocrisie en intriges datze niet beseft we/kgevaarze loopt. Haar verhaa/ is een wrede satire over hoeje eruit ziet, hoevee/ geldje hebt en in welke mateje te koop bent. Li/y denkt datze de macht in handen heeft doordat ze knap is. Maar dat is hee/ gevaarlijk: het is zoa/sge/oven inje eigen publiciteit. Want wat heeft het voorzin mooi te zijn, a/s die schoonheid geen uiting van de innerlijke gevoe/swere/d is? Aan het slot van de film bereikt Li/y een vorm van verlossing wanneer ze beseft datze in feite beter is dan de anderen omdat ze weigert te doen wat iedereen doet, namelijk de ene persoon opofferen aan de andere. ”

Voor het camerawerk zocht Davies inspiratie in het oeuvre van John Singer Sargent, schilder van societyportretten uit de Belle Epoque. Met zorgvuldig uitgemeten cadrages en een subtiel spel tussen licht en schaduw, sluit de atmosfeer van de film nauw aan bij de inhoud. Davies heeft THE HOUSE OF MIRTH geconcipieerd als een strakke filmische observatie van een uitgeholde wereld. Zijn keuze van cameralenzen en -bewegingen brengt de kijker dichter bij het verhaal en het thema.

Dirk Michiels, KFL-medewerker