Henry V

Regisseur-acteur: Kenneth Branagh

Branagh werd geboren op 10 december 1960 in Belfast in een protestants arbeidersgezin. Zijn kinderjaren in de Noord-Ierse stad hebben gezorgd voor een aantal onuitwisbare herinneringen: gezellige familieavonden, natuurlijke verteltalent van de Ieren, eerste kennismaking met de magische wereld van het toneel. Het groeiende straatgeweld zet de Branaghs ertoe aan in 1970 uit te wijken naar Engeland. De jonge Kenneth ondergaat de verandering van school en leefmilieu maar moeizaam. Als reactie op zijn sociale isolement begint, hij verwoed te lezen. Zijn deelname aan een schooltoheel is de aanzet van een stille eigengereide toneelopvoeding op diverse fronten. Van september 1979 tot december 1981 voltrekt hij zijn opleiding als toneelacteur aan de Royal Academy of Dramatic Art. Na zijn studies schittert hij al vlug als vertolker in de toneelversie van Another Country en produceert hijzelf The Madness, een onemanshow van 80 minuten. Zijn contacten met de Royal Shakespeare Company resulteren in een toneelcontract van twee jaar, en een aantal bekende Shakespearerollen waaronder Henry V. Hij cornbineert dit drukke theaterleven met enkele filmrollen, ondermeer in A Month in the Country van Pat O’Connor. Met zijn eigen toneelgezelschap, Renaissance, toert hij vanaf 1987 Engeland rond.

In 1988 wordt zijn idee om Henry V te verfilmen ernst. Alleen al de idee, dat iemand zich na Laurence Olivier aan dezelfde film zou wagen, en dan nog als regiedebuut met zichzelf in de titelrol, klonk in de Britse filmwereld ongelooflijk vermetel.

Branaqh en Olivier :  een vergelijking

Ondanks de jaren die eroverheen zijn gegaan heeft de Henry V —versie van Laurence Olivier haar monumentaal karakter behouden. Reden waarom zij ook nog algemene erkenning geniet: een patriottische viering die door haar esthetische benadering het historische overstijgt, de pracht en praal van de koning-veldheer, de harmonieuze slagorde van beide legers, de Fransen in hun zware wapenuitrusting op sierlijke paarden, de lumineuze kleuren van de kostuums

Daartegenover staat bij Branagh de schemerige somberheid van een trieste en naakte omgeving: de bittere smaak van de overwinning door een verziekt leger van een onherkenbaar geworden koning, meevechtend in de modder. Niettegenstaande een totaal verschillende benadering, tweemaal een veldslag met onvergetelijke momenten, tweemaal een andere koning, tweemaal ook de waardige voortzetting van de Shakespeare—traditie.

Als Shakespearianen zijn beide regisseurs voldoende vertrouwd met het werk van de meester en met Henry V in het bijzonder. Beiden nemen afstand van het zogenaamd verfilmd toneel om tot een aanvaardbare herschepping te komen: een cinematografisch werk dat in zijn conceptie een stevige brug slaat naar het theater en gekenmerkt wordt met een actualiteitsteken dat verwijst naar het onverwoestbare thema van de oorlog: Olivier naar WO II, Branagh naar Vietnam.

Tegenover die overeenkomsten tekenen zich ook verschillen: de leeftijd van de hoofdrolspelers, de mogelijkheid van de middelen en vooral de verschillende aanpak van de koning. Tegenover het heroïsme van Oliviers koning staat bij Branagh het volwassen worden van een on— verantwoordelijke knaap, die als koning een harde leerschool doormaakt en zijn wilde jaren wil vergeten door de vertegenwoordiger te worden van kracht, macht en roem, maar die ook gekweld wordt door twijfels en de gevangene blijft van zijn verleden.

Het scherpst tekent het verschil zich in de beide versies van de slag bij Azincourt. Bij Branagh primeren de afschuwelijkheid van de oorlog en de kwetsbaarheid van de koning. Bij Olivier primeert de triomfantelijke zegetocht, die patriottische gevoelens komt versterken en de nationale eenheid wil bevorderen.

samengelezen door Dirk Michiels, medewerker KFL—Antwerpen