Fresa y Chocolate

Regisseur

Gutiérrez Alea werd geboren in Havana in 1928. In de jaren ’40 al realiseerde hij enkele kortfilms en documentaires voor de Populaire Socialistische partij. Tien jaar later loopt hij stage in Rome om zich op filmregie toe te leggen. Bij zijn terugkeer naar Cuba gaat hij deel uitmaken van de Nuestro Tiempo, een culturele vereniging van progressieve kunstenaars en intellectuelen. In 1955 draait hij met Julia Garcia Espinosa de documentaire El Megano over het ellendige bestaan van de mijnwerkers op het schiereiland Zapata. Met de Cubaanse communistische revolutie wordt hij actief lid van de revolutionaire beweging en ‘hij bouwt mee het Instituut van de Cubaanse film (ICAIC) uit. In 1960 draait hij Historias de Ia Revolucion, een eerbetoon aan de revolutie. Met La muerte de un Burocrata uit 1966 pakt hij de Cubaanse bureaucratie aan.

Internationaal succes verwerft hij in 1975 met La Ultima Cena, waarin hij een evenwicht bereikt tussen kritische stellingname en esthetische vernieuwing.

Gegeven

David is een knappe, macho-achtige student in de politieke wetenschappen. In een ijssalon ontmoet hij toevallig de homosexue:e kunstenaar Diego. Aanvankelijk stelt David zich wantrouwig op tegenover de verwesterde Diego. Hij denkt er zelfs aan de kunstenaar aan te klagen voor zijn antirevolutionaire ideeën. Geleidelijk aan voelt hij zich aangetrokken tot Diego’s clandestiene tegencultuur en ontpopt zich tussen beide Cubanen een zuivere vriendschap. Zo groeit bij David het respect voor anders-denkenden en -voelenden en breekt hij met de dogma’s van zijn revolutionaire opvoeding.

Bespreking

De titel verwijst naar de twee smaken ijs die in het ijssalon verkrijgbaar zijn. David bestelt een chocolade-ijsje, Diego verkiest aardbei. Maar beide smaken gaan wonderlijk goed samen. De film handelt over de toenadering tussen beide ‘smaken’ en over de noodzaak het recht op individuele verschillen te erkennen. Voor de regisseur is de relatie tussen Diego en David een metafoor voor de onverdraagzaamheid en het gebrek aan persoonlijke expressie en individuele vrijheid in het communistische Cuba. Ook het huidige verval van het communistische regime wordt in de film aan de kaak gesteld. Het Cubaanse publiek, dat de film zag, kon zich verkneukelen aan tal van satirische grapjes over de absurditeiten van een failliet bewind.

In een interview benadrukt acteur Vladimir Cruz de sociale invloed van de film: “Fresa y Chocolate had een imposant effect op het publiek. De film is erin geslaagd om iets teweeg te brengen in de denkpatronen van de revolutionair geschoolde Cubanen. De film toont de omkering van de waarden. Na de visie van de film werden de kijkers zich bewust van hun intolerant gedrag, dat door het politieke bewind nochtans gerechtvaardigd werd. ”

Ondanks deze sterk politiek getinte inhoud, is de toon van Fresa y chocolate luchtig. De sarcastische humor zit constant in het verhaal verweven. Tal van zijlijntjes verwijzen naar de Cubaanse samenleving: de economische schaarste, de tegenstelling tussen Cubanen en Afrikanen, het belang van de lokale religie, de santeria. Als film over Cuba is Fresa y chocolate interessant en onderhoudend.

samengelezen door Dirk Michiels, medewerker K.F.L. Antwerpen