Florence Foster Jenkins

Er is waarschijnlijk naast Meryl Streep geen andere actrice die zo stralend en vol overgave vals kan zingen. Maar regisseur Frears, scenarist Nicholas Martin noch actrice Streep maken ooit een schertsfiguur van Jenkins.

Florence Foster Jenkins kon niet zingen. Zelfs niet een klein beetje. ‘Ze is de slechtste zangeres ter wereld’, zegt iemand in de biografische film Florence Foster Jenkins en dat is niet eens overdreven.

Zo’n personage zadelt een regisseur – in dit geval Stephen Frears (Philomena, The Queen) – natuurlijk met een probleem op: hoe blijft het leuk om bijna twee uur lang te kijken naar een vrouw die klinkt alsof ze een kat keelt en ondertussen niets liever doet dan optreden? Door de rol aan Meryl Streep te geven natuurlijk. Er zijn weinig andere actrices die zo stralend en vol overgave vals kunnen zingen – een huzarenstukje voor eenieder die niet daadwerkelijk toondoof is.

TROOST

Streep maakt van de New Yorkse societydame Jenkins een heerlijk excentrieke diva, een vrouw met een grote voorliefde voor aardappelsalade, bij wie je als muzikant altijd kon aankloppen voor een schenking. Iemand die het de mensen om haar heen graag zo prettig mogelijk maakt en heeft besloten dat haar stem het publiek troost kan bieden in de moeilijke periode tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In de handen van Frears wordt Florence Foster Jenkins fijn, prachtig vormgegeven, publieksvriendelijk vermaak. Zonder dat zij het weet, blijkt het titelpersonage eigenlijk een bijrol te spelen: de film draait om de pogingen om te voorkomen dat zij erachter komt dat zij niet kan zingen.

NOOIT EEN SCHERTSFIGUUR
Vooral haar echtgenoot, St Clair Bayfield, is er maar druk mee. Hij liegt uit liefde. Hoe ver kun en mag je daarin gaan? En als je met geld de illusie van talent kunt kopen en je doet daar verder niemand kwaad mee, is dat dan erg?

Moreel gezien is het misschien dubieus, maar het leven is soms ingewikkelder dan de theorie, zo laat Florence Foster Jenkins zien. Zo is Bayfield, weergaloos gespeeld door Hugh Grant, ook een stuk complexer en raadselachtiger dan hier even snel geschetst. Maar het knapste is dat zowel regisseur Frears als scenarist Nicholas Martin als Streep nooit een schertsfiguur van Jenkins maakt. Ze tonen haar zwaktes zonder haar pathetisch te maken, haar overmoed zonder haar te bespotten. Zo ga je als kijker, net als de mensen om haar heen, steeds meer van haar houden – en raak je gewend aan het gekweel. Zozeer dat je in de grote finale niet eens meer snapt waarom het publiek haar zangkunst zo afschuwelijk vindt. Of, ja, bijna dan.

Nico Krols, naar Floortje Smit in De Volkskrant, 22 september 2016

Zie ook FilmMagie nr. 666