Fai bei sogni (Sweet Dreams)

Wat als verdriet niet wil slijten? De Italiaanse cineast Marco Bellocchio ontroert zonder in onze emoties te porren.

Hij is negen wanneer zijn moeder plots sterft, maar dertig jaar later gaapt dat verdriet nog steeds als een open wonde. En de vragen waarmee hij achterbleef, durfde hij nooit te stellen. Met Fai bei sogni verfilmt de Italiaanse cineast Marco Bellocchio de gelijknamige autobiografie van Massimo Gramellini, die lange tijd als journalist aan de slag was bij de Italiaanse krant La Stampa. Zijn verhaal wist in zijn thuisland heel wat harten te beroeren – meer dan een miljoen exemplaren ging over de toonbank.
In handen van een mindere regisseur had het een tranerige adaptatie opgeleverd, maar een grootmeester als Bellocchio staat niet toe dat een film gaat kleven als stroop. Fai bei sogni is een intiem en sober portret, zij het sterk emotioneel geladen.

Zijlijn

De film toont Massimo (Valerio Mastandrea) als de journalist die zijn blik op de wereld richt – hij trekt zelfs naar oorlogsgebied. Emotioneel blijft hij echter op elk terrein, ook in zijn persoonlijk leven, aan de zijlijn. Angstig om een nieuw verlies waarvan hij niet hersteld zou raken. Zijn vader is even afstandelijk, terwijl de innige band met zijn moeder hem bijna had verstikt.
Het oeuvre dat Bellocchio de voorbije vijftig jaar bij elkaar filmde, schonk wel vaker aandacht aan prangende familiebanden. Vaak was er een link met een maatschappelijke of ideologische kwestie. In 1965 brak hij door met I pugni in tasca, waarin een jongeman radicaal kapt met zijn familie. Die film werd later beschouwd als de voorbode van de vlammende studentenprotesten van 1969. Bellocchio groeide in geen tijd uit tot een festivallieveling. Zesmaal maakte een van zijn films kans op de Gouden Palm.
In Fai bei sogni schemert de Italiaanse geschiedenis hooguit op de achtergrond. De aandacht ligt op Massimo’s naar binnen gekeerde bestaan. In beelden die soms warm en nostalgisch zijn, dan weer kilte oproepen, voert de film je heen en terug tussen kindertijd en volwassen jaren. Een onuitgesproken gevoel van wanhoop is een constante. Emmanuelle Devos en Bérénice Bejo weten dat te counteren met warme vertolkingen.

Dat de film niet bezwijkt onder het gewicht van zo’n heftig thema, bewijst andermaal Marco Bellocchio’s vakmanschap.

Ruben Aerts in De Standaard – 13 december 2016

Zie ook FilmMagie nr. 670