Bashu

Gegeven

Bashu woont in het Zuiden van Iran, in het oliewinningsgebied. Iraakse bommen bestoken er de dorpen en de arbeiderskampen. Er vallen vele slachtoffers onder wie Bashu’s ouders. Zelf tracht de jongen te ontkomen door op een vrachtwagen te springen richting noorden. Het bergachtige noorden is voor hem echter een onherbergzame streek, waar de mensen een vreemde taal spreken en de inwoners de immigranten vijandig gezind zijn. Alleen een alleenstaande vrouw en haar twee kleine kinderen zijn bereid de vluchteling op te nemen. Hun echtgenoot/ vader vecht aan het front. Zij zijn de enigen in het dorp die reageren op het racisme van de andere dorpsbewoners maar Bashu moet wel het werk van het afwezige gezinshoofd overnemen.

Bespreking

De Iraanse actrice Sussan Taslimi, die de rol van Naie in de film vertolkt, reikte cineast Bahram Beizeï zelf het gegeven voor de film aan. Haar scenario verschilt in vele opzichten van de traditionele Islamitische film uit het huidige Iran:

•  een vrouw speelt de hoofdrol, wat in het fundamentalistisch Iran eerder uitzonderlijk is;
• de film toont openlijk de werk- en leefsituatie in het zuiden van Iran en de gevolgen van de Golfoorlog met Irak;
• de film verdedigt het recht om anders te zijn en roept op tot verdraagzaamheid, wederzijds begrip en respect.

Dit alles staat in scherp contrast met het fanatisme van de Iraanse regeringskringen.

Regisseur Bahrarrl Beizaï, een van de belangrijkste huidige Iraanse cineasten en reeds actief vóór de val van de Sjah, maakte zijn film voor de officiële instanties aanvaardbaar door de schijnwerpers op de positie van het kind in oorlogstijd te richten. Toch zal het de kijker niet ontgaan dat de kinderen in deze film en hun kleine anekdotes een “alibi” zijn om kritiek te uiten op de Iraanse maatschappij. Alhoewel het nationale instituut van Intellectuele  ontwikkeling voor Kinderen en Jonge Volwassenen het project financierde, sloeg de repressie achteraf toe. Actrice Taslimi heeft intussen Iran verlaten en werkt als theateractrice in Zweden.

De film werd pas in volle Golfoorlog (II)  periode vrijgegeven voor verspreiding in het Westen.

samengelezen door Dirk Michiels, medewerker KFL—Antwerpen