Another Year

Een groepje eenzaam ouder wordende treurfiguren fladdert rond het idyllische huwelijk van Tom en Gerri in Mike Leigh’s ANOTHER YEAR, dat drama wringt uit kleine, dagelijkse gebeurtenissen.

“We hebben er in de loop der jaren mee leren leven”, stelt de immer opgewekte Tom in Mike Leigh’s ANOTHER YEAR over de associaties die zijn naam en die van zijn vrouw Gerri oproepen met het kat-en-muisduo uit de cartoon. De vergelijking is dan ook vooral ironisch: Tom en Gerri zijn al dertig jaar zeer gelukkig getrouwd en leven in volstrekte harmonie in hun huisje in Londen. Ze houden hun volkstuin bij en koken van de oogst goede maaltijden voor hun vriendenkring, die de kijker in de loop van vier seizoenen leert kennen — de film beslaat een jaar in hun levens, van lente naar winter.
Maar een jaar geleefd is ook een jaar ouder. Ouder worden en het verval en verlies die daarmee gepaard gaan staan centraal, misschien meer dan in eerdere Leigh-films. Niet eens zozeer voor Tom en Gerri zelf; zij zijn vooral een thuisbasis voor gebroken en eenzame karakters. Zoals Toms vriend Ken een melancholisch zwaargewicht die zijn verdriet wegstopt onder een dikke laag eten en drank. Hun zoon Joe een vrijgezelle dertiger. Of Toms zwijgzame broer Ronnie die pas in het slotseizoen van de film opduikt maar een immense indruk achterlaat.

Rood autootje

Maar vooral kijken we naar Mary: eenzaam en kapot van het leven verschuilt zij zich achter een dun laagje van ‘vrolijke vrijgezel’, om als ze te veel drinkt (wat ze vaak doet) bij Gerri op de bank in te storten. Buiten Tom, Gerri en Joe is zij het enige karakter in de film dat in alle vier de seizoenen terugkeert; het geharrewar rondom een kleine rood autootje dat ze aanschaft zou zelfs de enige rode draad van de losjes opgebouwde plot genoemd kunnen worden. De andere karakters zijn dan misschien afspiegelingen van delen van Mary: Tom en Gerri het liefdevolle ideaal dat ze nastreeft; Joe de vrolijke vrijgezel die zij speelt te zijn; Ken de alcoholist; Ronnie een lotgenoot in het diepe dal van eenzaamheid.
Zo bezien is de opzet van de film zelfs wat al te schematisch, maar tijdens het kijken voelt dat nergens zo. De grote kracht van ANOTHER YEAR is dezelfde kracht die Leigh altijd toont: drama wringen uit de kleine, dagelijkse gebeurtenissen van schijnbaar echte levens. Dat zit hem niet in de minimale plot en ook niet echt in het spel, dat niettemin als altijd bij Leigh van hoog niveau is. Het zit vooral in de minieme details aan de zijlijnen van de film: de volstrekt natuurlijke manier waarop Tom en Gerri rondbanjeren in hun tuintje; een simpele kop thee aan de keukentafel; de wat knullige manier waarop Tom de overhemden van zijn broer opvouwt.

Joost Broeren in Filmkrant – november 2010 nr. 326

Ook in FilmMagie nr. 606