Anklaget

Maar ben je ook schuldig?

De proloog van Anklaget wordt voornamelijk gebruikt om te tonen dat Henrik (Troels Lyby) en Nina (Sofie Grabol, Thuesens echtgenote en een van de bekendste actrices van Denemarken) gewone mensen zijn met gewone bezigheden en gewone zorgen. Hij werkt als zweminstructeur, zij als secretaresse. Hun veertienjarige dochter Stine (Kirstine Rosenkrands Mikkelsen) maakt blijkbaar een moeilijke periode door. Van de schoolpsychologe kregen de ouders al eerder te horen dat Stine zich soms vreemd gedraagt. Zelf krijgen we het meisje niet te zien, want ze sluit zich liever op in haar kamer.
Henrik hoort op zijn werk dat er klacht tegen hem is ingediend. Een andere vader beticht Henrik van een iets te drastische aanpak om zijn zoontje van zijn watervrees af te helpen. Het jongetje is daar blijkbaar helemaal ondersteboven van. Henrik zucht. Jaja, hij zal proberen vriendelijk te blijven als de vader zijn gram komt halen. Het lijkt een subtiele scenariohint: we leven nu eenmaal in een tijd waarin veel gezeurd, gezaagd en geklaagd wordt.

Maar dan komt de film terzake. Plots is sprake van een totaal ander soort klacht. Stine heeft aan de schoolpsychologe verteld dat Henrik haar herhaaldelijk misbruikt heeft. Henrik vliegt in afwachting van zijn proces in de cel, Stine wordt in een instelling geplaatst.

Anklaget concentreert zich dan uitgebreid op de reacties van hun omgeving. Nina steunt haar man. Allebei weten ze namelijk dat Stine wel vaker gelogen heeft, zowel tegen hen als op school. Vrienden weten niet goed hoe ze moeten reageren. Sommigen geloven in Henriks onschuld, anderen twijfelen. Waar rook is… Henrik wordt afgezonderd in de gevangenis. Een cipier legt hem uit dat dat sowieso beter is voor hem. In de gewone vleugel zouden andere gevangenen hem gegarandeerd in elkaar slaan. Dat doen ze immers altijd ‘met zijn soort’. Met andere woorden, Henrik is al schuldig bevonden.

We zijn al bijna halverwege de film wanneer we Stine voor het eerst zien, en dan nog indirect, via het tv-scherm waarop Henrik haar ondervraging, en dus haar aantijgingen aan zijn adres, mag volgen. Het eigenlijke proces neemt niet veel (film)tijd in beslag. Omdat Stine al een verleden van leugens en andere verzinsels heeft, acht de rechtbank haar klacht ongeloofwaardig.
Henrik wordt vrijgesproken.

Maar dan wordt anklaget pas helemaal spannend. De vrijspraak betekent geenszins dat alles weer wordt zoals voorheen. Dat kan ook niet. Henriks omgeving blijft twijfelen. In het zwembad krijgt hij indirect te horen dat hij niet langer met jongeren mag werken. Voortaan mag hij zich bezighouden met zwemlessen voor de derde leeftijd, en die oudjes bekijken hem ook al achterdochtig.
In zijn eigen buurt wordt zijn wagen beklad met verwensingen. Henrik scheldt twee jongens die erop staan te kijken de huid vol. Blijkt dat ze gewoon wilden vragen of ze konden helpen schoonmaken. Niets is dus zoals het lijkt.
En daarboven hangt nog altijd die ultieme, ongemakkelijke vraag: schuldig of niet?Jan Temmerman in De Morgen, 21 september 2005

Ook in filmmagie  555