An Education

Subtiel drama over de weg naar volwassenheid

Londen in de jaren zestig: dé plek waar het allemaal gebeurt. Behalve dan in Twickenham, het voorstadje waar de 16-jarige Jenny met haar vader en moeder woont. Twickenham is dodelijk saai.

Jenny droomt ervan deel uit te maken van de jetset. Ze wil concerten bezoeken, eten in dure restaurants en drinken in drukke pubs. Eigenlijk is hip Londen nog niet spannend genoeg voor haar. Het liefst van alles wil ze naar Parijs: gauloises roken en luisteren naar Juliette Gréco.

Maar voor een slim meisje met ambities is 1961 een rotjaar. Zelfs met een goede opleiding – Jenny werkt hard om een plek aan de universiteit van Oxford te bemachtigen – wacht haar geen fleurige toekomst. Lerares kan ze worden, of ambtenaar.

Geen wonder dat Jenny valt voor de mooie praatjes van David. Hij is twee keer zo oud als zij, grappig, wereldwijs en rijk. Zelfs haar strenge ouders windt hij met gemak om zijn vinger. Zo kan het gebeuren dat Jenny mee mag op een reisje naar Oxford, en later zelfs naar Parijs.

An Education, gebaseerd op de memoires van de Britse journaliste Lynn Barber, gaat over een romance die duidelijk verkeerd is, maar niet om de geijkte redenen. Het gaat er niet om dat David te oud is voor Jenny, of dat hij haar manipuleert. Het is eerder andersom: al snel blijkt de vroegwijze Jenny de dominante partij. Zij bepaalt waar ze heen gaan, en zij stelt ook de regels op voor hun seksleven.

Keer op keer morrelt de film aan het verwachtingspatroon van de kijker – niet ruw, maar met kleine schokjes. Is David wel wie hij zegt te zijn? En als hij liegt, liegt Jenny dan niet ook? Wie van de twee zou nu eigenlijk beter moeten weten?

Het is de kracht van het scenario van Nick Hornby, schrijver van onder meer High Fidelity en About a Boy. Met humor en mededogen voor alle personages schetst de film een relatie die niet aan Hollywoodwetten voldoet, maar gecompliceerd en onvoorspelbaar is, en bij vlagen ongemakkelijk.

Choqueren wil de Deense regisseur Lone Scherfig niet. An Education, haar tweede Engelstalige film na de zwarte komedie Wilbur Wants to Kill Himself (2002), blijft beschaafd. De fraaie, tot in de puntjes verzorgde jaren-zestigdecors en de vlotte dialogen voorkomen al te groezelig realisme. Ook het aanstekelijke spel van Carey Mulligan zorgt voor een luchtige toon. Haar Jenny is zowel doortrapt als naïef; ze is overtuigd van haar eigen kwaliteiten, maar te onervaren om er optimaal van te profiteren.

De drie Oscarnominaties voor An Education – beste film, beste scenario en beste actrice – zijn een terechte beloning voor een subtiel drama over de hobbelige weg naar volwassenheid. Gevraagd naar zijn opleiding antwoordt David dat hij gestudeerd heeft aan ‘de leerschool van het leven’. Hij maakt er weinig indruk mee, maar Jenny zal moeten erkennen dat David haar iets te leren heeft. Harde, waardevolle lessen zijn het.

Pauline Kleijer in De Volkskrant 11 februari 2010

Ook in FilmMagie nr. 603