A Single Man

Zijn gestreken overhemden hangen keurig in het gelid. Onderin de kast staan zijn schoenen, altijd gepoetst. De broeken hangen er netjes boven, de stropdassen ernaast. George Falconer kan zich ’s ochtends blindelings aankleden. Iedere dag ziet hij er hetzelfde uit.
George (Colin Firth), professor aan een universiteit in Los Angeles, is een alleenstaande man van middelbare leeftijd. Zestien jaar lang deelde hij zijn leven met Jim, tot die bij een auto-ongeluk overleed. Sindsdien klampt George zich vast aan zijn dagelijkse rituelen.

Na acht maanden is de pijn van het verlies nog altijd even hevig. Het is 1962, de Cuba-crisis is in volle gang, maar George heeft geen belangstelling voor politiek. Hij is een man zonder ziel, zonder plezier, zonder nieuwsgierigheid.

A Single Man, naar de gelijknamige roman van Christopher Isherwood uit 1964, volgt George gedurende één cruciale dag in zijn leven. Het lijkt een normale dag, gevuld met lesgeven en een bezoek aan zijn vriendin Charley. Maar het is ook de dag waarop hij een pistool koopt en afscheidsbrieven schrijft.

Het zal geen verrassing zijn dat het regiedebuut van modeontwerper Tom Ford, die naam maakte als creatief directeur van Gucci, fraai is vormgegeven. George draagt chique maatpakken, zijn moderne villa is smaakvol ingericht, en de mensen om hem heen zouden allemaal aan de bak kunnen als fotomodel.

Het leverde Ford de kritiek op dat zijn film op een lange commercial lijkt, maar A Single Man heeft veel meer te bieden dan een mooie buitenkant.

Onder het vlekkeloze uiterlijk schuilt een aangrijpend verhaal over eenzaamheid en rouw. Ford, die zelf de eindversie van het scenario schreef, deed een paar forse ingrepen in de roman, maar behield de essentie van Isherwoods verhaal. A Single Man gaat ook over de dingen die het leven kleur geven: oude vriendschappen, onverwachte ontmoetingen, vertrouwde geuren en nieuwe smaken.

Dat de film Georges grauwe gezicht na iedere positieve gebeurtenis letterlijk van kleur voorziet, is een visuele vondst, maar wat meer indruk maakt, is Ford’s acteursregie. Alle rollen zijn sterk bezet, maar het is Colin Firth die de film draagt. Zijn prachtig ingetogen spel toont een man wiens leed onzichtbaar moet blijven, omdat homoseksualiteit in zijn omgeving geen aanzien heeft.

Tom Ford is de flamboyante Texaan die naar Milaan werd gehaald om het slabakkende modehuis Gucci weer op de rails te krijgen. In geen tijd slaagde hij erin het wat stoffige huis om te turnen tot het meest sexy merk van de jaren negentig. Ford werd de verpersoonlijking van succes. Knap, stijlvol, en immens rijk geworden. Toch, zo blijkt uit vele interviews, en ook uit de film, was dat voor hem niet genoeg om gelukkig te zijn. Nadat hij in 2004 Gucci had verlaten, belandde hij min of meer in een crisis en herlas hij een boek dat in zijn jeugd indruk op hem had gemaakt. Nu ik achter in de veertig ben, las ik het eenvoudige verhaal op een totaal andere manier. Het is een romantische geschiedenis van een afgebroken liefde, van isolement en uiteindelijk van het belang van op het eerste gezicht kleine momenten in het leven, zegt Ford.

Voor George, die in het verleden blijft leven, en voor zichzelf geen toekomst meer ziet, zijn die kleine momenten onder meer de contacten met zijn beste vriendin Charley (Julianne Moore) die op haar beurt problemen heeft met het verval van haar schoonheid, en met een student, de jonge Kenny (Nicholas Hoult) die worstelt met zijn identiteit.

Zoals kon verwacht worden van Tom Ford, een man die zich jarenlang heeft toegelegd op stijl en uiterlijk, streelt de film het oog van de eerste tot de laatste scène. Het huis van de professor, de kleding en de kapsels van de studenten op de campus, de blik op de buren, het etentje bij Charley, het is allemaal even feestelijk om naar te kijken.

Toch heb je niet het gevoel dat je anderhalf uur in een stijlblad zit te bladeren, en dat is dan weer grotendeels te danken aan de acteerprestaties van de hoofdpersonages. Colin Firth, genomineerd voor een Oscar, zet een overtuigende, gekwelde homoseksuele leraar neer, en werd daar voor beloond met een Bafta. Ook Julianne Moore als losbollige schoonheid, die beseft dat lichamelijk verval niet tegen te houden is, en Nicholas Hoult als jonge, wat dweperige student die zijn eigen onzekerheden herkent in zijn professor, acteren uitstekend.

Op een delicate manier speelt Ford met licht en kleuren. Terwijl de dag begint in sombere grijzen, sluipt er subtiel meer kleur in, en tegen de avond, wanneer George opnieuw de schoonheid van het leven kan zien, leeft hij volop in technicolor.

Pauline Kleijer in De Volkskrant 04/02/2010 en Agnes Goyvaerts in De Morgen 24/02/2010

Ook in FilmMagie nr. 602