A Royal Affair (En kongelig affære)

Lichamen en geesten clashen aan het Deense hof van de 18e eeuw in het fraaie kostuumdrama A Royal Affair van regisseur Nicolaj Arcel.

In 1995 stond het Deense productiehuis Zentropa nog aan de wieg van de Dogma-beweging, die radicaal komaf wilde maken met rekwisieten, muziek op klankband, vervreemding in tijd en ruimte en alles wat ook maar enigszins naar artificiële opsmuk rook.

Zeventien jaar later is het uitgerekend datzelfde Zentropa dat uitpakt met een van de meest exquise koningsdrama’s van het jaar; het soort prestigecinema – met elegante camerabewegingen, romantische vioolmuziek en prachtige 18de-eeuwse kostuums – dat de Dogma-beeldenstormers indertijd met plezier richting guillotine zouden hebben begeleid.

Gelukkig is het enige ironie die de getroebleerde aristocraten in A Royal Affair omzwachtelt, een romantisering van een smeuïge brok Deense geschiedenis. Spilfiguur is Johann Struensee, een dokter van Duitse komaf die aan het hof van koning Christian VII belandt en zich algauw weet op te werken tot diens lijfarts en vertrouwensman.

De labiele Christian is namelijk van de snuggerste, noch van de braafste zoals zijn ongelukkig getrouwde koningin Caroline Mathilde kan getuigen. Geen wonder dus dat die laatste, net als haar geesteszieke echtgenoot, wel eens te rade gaat bij de charismatische Struensee, wat uiteindelijk uitmondt in een schandaalaffaire tussen de twee en een koninklijk bastaardkind.

Wie Johann Struensee googlet, zal ontdekken dat hij van 1770 tot aan zijn dood in 1772 effectief de alleenheerser van Denemarken was. Van Christian, die lange tijd niks afwist van zijn dubbelspel, had hij namelijk de volmacht verkregen om decreten uit te vaardigen, iets wat hij gretig aanwendde om, tot horreur van het conservatieve establishment, zijn verlichte ideeën door te drukken.

In die zin heeft A Royal Affair dan ook meer te bieden dan een driehoeksrelatie vol verboden passie met pruiken en korsetten. Het is tegelijk een vlot vertelde en hoogst onderhoudende inkijk in het leven aan het Deense hof aan de vooravond van de Franse revolutie, waar niet alleen hunkerende lijven op elkaar botsen, maar ook de Verlichting en de monarchie frontaal met elkaar in de clinch gaan.

Dat A Royal Affair qua mise-en-scène af en toe de driftigheid van zijn personages mist, is regisseur Nicolaj Arcel daarom gauw vergeven. Net als The Madness of King George en Amadeus moet ook deze 18e-eeuwse film het vooral hebben van zijn inzichtrijke details en weelderige aankleding. En vooral van zijn excellente cast. Die wordt aangevoerd door Mads Mikkelsen als de benevolente intrigant Struensee, én door de in Berlijn tot beste acteur gekroonde Mikkel Boe Følsgaerds als Christian VII, een volwassen kind dat amper in staat blijkt om de kroon op zijn hoofd te dragen. Eat your heart out, Saksen-Coburgs!

Dave Mestdach in Knack Focus, woensdag 19 september 2012

Ook in FilmMagie nr. 627