A Hero (Ghahreman)

Medicijn tegen menselijk zwart-witdenken

Een gevangene wordt een volksheld wanneer hij een goede daad verricht, maar dondert al snel weer keihard van zijn voetstuk. Asghar Farhadi blijft onovertroffen in zijn verfijning en morele nuance.
Voor zijn vorige film trok de Iraanse regisseur naar Spanje. Het resultaat was niet geweldig. Alle begrip: kun je een mens verwijten dat hij met Penélope Cruz wil werken? Toch zijn we blij dat hij met A Hero terugkeert naar Iran – en naar het torenhoge niveau van zijn Oscarwinnende drama A Separation.
Kaligraaf Rahim (Amir Jadidi) zit in de gevangenis. Drie jaar geleden ging zijn zakenpartner ervan door met geleend geld, Rahim draagt de gevolgen ervan. Wanneer hij penitentiair verlof krijgt, wil hij die tijd gebruiken om zijn schuld af te lossen. Plots valt er een godsgeschenk uit de lucht – een tas vol goudstukken, misschien wel voldoende om zijn schuldeiser Bahram (Mohsen Tanabandeh) te sussen. Uiteindelijk speelt zijn geweten op: hij geeft het goud terug aan de eigenaar. Zijn goede daad zorgt ervoor dat hij een volksheld wordt. Een gevaarlijke positie, want wie op een sokkel gehesen wordt, kan daar snel weer af donderen.
Bestaan helden wel? En wie heeft er belang bij om ze te creëren? Farhadi fileert ons al te menselijke zwart-witdenken, en hoe (sociale) media daar gretig op inspelen – zeker in een land als Iran, waar eer het hoogste goed is, en het religieuze regime voor de burgers bepaalt wat goed en kwaad is.
Farhadi countert dat simplistische onderscheid met humanisme, nuancering en begrip voor alle partijen. Zo zien we Rahim ondanks zijn goede inborst ook wel eens liegen of naar medelijden hengelen, en heeft de norse Bahram redenen genoeg om streng te zijn.
Farhadi loodst ons geduldig maar vastberaden door zijn complexe, razend spannende scenario. Uit een sociaal drama puurt hij alweer een zenuwslopende thriller vol morele dilemma’s. Hij laat Rahim spartelen tussen goed en kwaad, zelfopoffering en welbegrepen eigenbelang. De regie is sober, maar de aandoenlijke blik van Amir Jadidi – zijn schaapachtige glimlach maakt plaats voor een diep gekrenkte grimas – houdt je aandacht moeiteloos vast.

LT in De Morgen